Sposób, w jaki kot reaguje na otaczającą go rzeczywistość, kształtuje się w ciągu całego pierwszego roku życia, ale większość kluczowych przemian zachodzi w pierwszych trzech lub czterech miesiącach. Biolodzy dzielą ten okres na cztery fazy, z których każda ma inne znaczenie dla dorastających kociąt.
Źródło: pixabay.com
W fazie prenatalnej, czyli w drugim miesiącu ciąży matki, kocięta są zasadniczo, choć nie w pełni, odizolowane od bodźców ze świata zewnętrznego. O charakterze ich środowiska decyduje skład wód płodowych i krwi w łożysku. Jeśli na przykład w tym czasie matka spożywa produkty o silnym zapachu, to po odstawieniu od piersi kociak może preferować tak właśnie pachnący pokarm. Świadczy to, że jest zdolny do nauki na długo przed przyjściem na świat. Kocięta płci żeńskiej, które w łożysku matki stykają się bezpośrednio z samcami, przejmują nieco ich testosteronu i w pierwszych kontaktach społecznych są bardziej agresywne niż kocięta z rodzeństwa czysto żeńskiego. Tego rodzaju inklinacje są najpewniej krótkotrwałe, ale możliwe są również zmiany bardziej dalekosiężne. Z wiedzy o innych ssakach wynika, że, jeśli matka podczas ciąży jest poddawana stresowi, hormony stresu mogą przedostać się do łożyska, zakłócając rozwój mózgów i systemów wydzielania u potomstwa.
Przez większą część wczesnodziecięcej fazy rozwoju, trwającej w przybliżeniu dwa i pół tygodnia od urodzenia, kociak jest głuchy i ślepy, a kontakt z matką utrzymuje za pomocą węchu i dotyku.
Faza socjalizacji zaczyna się w trzecim tygodniu życia, kiedy zaczynają funkcjonować wzrok i słuch, pozwalając młodemu kotu na zdobywanie wiedzy o otaczającym go świecie, w szczególności o własnej matce i opiekujących się nim ludziach. W tym samym okresie kociak uczy się chodzić, a następnie biegać. Oprócz snu kocięta spędzają w tym okresie dużo czasu na zabawach, najpierw między sobą, a następnie stopniowo także z przedmiotami martwymi.
Początek fazy młodzieńczej, która zaczyna się od ósmego tygodnia życia, zbiega się z opuszczeniem gniazda (z wyjątkiem kotów rasowych, które zwyczajowo są trzymane w legowisku przez trzynaście tygodni). W tym momencie podatność na socjalizację w zasadzie należy już do przeszłości. Faza młodzieńcza kończy się po osiągnięciu dojrzałości płciowej, gdzieś pomiędzy siódmym a dwunastym miesiącem życia. Wiele domowych kotów jest oczywiście wcześniej poddawanych sterylizacji.
Zobacz również:
Fragment pochodzi z książki Zrozumieć kota.
