Celem szczepień jest osiągnięcie niewrażliwości tj. odporności organizmu na zakażenie. To dzięki niej organizm chroniony jest przed chorobami zakaźnymi. Wyróżniamy kilka rodzajów odporności. Nieswoistą tj. wrodzoną i odporność nabytą, czyli swoistą.
Źródło: Shutterstock
W przypadku szczepień interesuje nas szczególnie odporność nabyta, a w szczególności odporność swoista, którą chcemy osiągnąć poprzez immunoprofilaktykę. Zwierzę odporność swoistą może uzyskać w sposób naturalny poprzez siarę pobieraną od matki podczas laktacji lub poprzez łożysko kiedy otrzymuje przeciwciała matki i nabywa odporność bierną lub też w wyniku przebytej choroby, kiedy to powstaje u niego odporność czynna.
W medycynie weterynaryjnej wykorzystuje się możliwość wywołania odporności swoistej w sposób sztuczny dzięki szczepieniom profilaktycznym i uzyskania odporności czynnej bądź podawanie gotowych przeciwciał w surowicach odpornościowych celem wywołania odporności biernej, sztucznej. Jednak bywa tak, że w praktyce klinicznej trzeba zastosować obydwa te preparaty i mówimy wówczas o uodparnianiu czynno-biernym. Potocznie jednak mówiąc o immunoprofilaktyce mamy na myśli wykonywanie szczepień ochronnych.
Zatem podanie szczepionki ma na celu prowokowanie układu immunologicznego do wytworzenia odporności swoistej skierowanej przeciwko konkretnym antygenom w niej zawartym. Warto wspomnieć, że w zależności od technologii produkcji tych biopreparatów można mówić o szczepionkach żywych tj. zawierających żywe, za to osłabione czyli atenuowane drobnoustroje i o szczepionkach inaktywowanych tj. zabitych, które zawierają całe zabite drobnoustroje chorobotwórcze bądź tylko ich części.
Inne niuanse technologiczne szczepionek jak: szczepionki allogenne, homogenne, mono-, bi-, poliwalentne, skojarzone, kombinowane są również ważnym czynnikiem, który należy brać pod uwagę decydując się na cykl szczepień. Dlatego każdy przypadek szczepienia musi być rozpatrywany indywidualnie z uwzględnieniem sytuacji epizootycznej danego terenu, wieku zwierzęcia i jego statusu zdrowotnego oraz rozrodczego.
