Nikt nie zagwarantuje nam, że jakakolwiek ingerencja w organizm czy to ludzki czy też zwierzęcy obędzie się bez komplikacji. Ryzyko występuje przy wszystkich procedurach medycznych. Ciągle trwają badania nad udoskonaleniem produktów leczniczych i profilaktycznych u ludzi i zwierząt i na bieżąco wprowadzane są nowe, bezpieczniejsze rozwiązania.
Źródło: Shutterstock
Najpoważniejszą reakcją niepożądaną na szczepienie jest wstrząs. Jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu i wymagający natychmiastowej interwencji lekarskiej, w którym dochodzi do poważnych zaburzeń krążenia i oddychania. Wstrząs jest następstwem reakcji alergicznej, która następuje w organizmie bardzo szybko od podania uczulającego składnika – przeważnie w ciągu kilku minut od szczepienia. W tej sytuacji właściciel prawdopodobnie nie zdąży jeszcze wyjść z przychodni weterynaryjnej i może liczyc na pomoc personelu. U psa lub kota mogą wystąpić wymioty, drgawki, nietypowe zachowanie (niepokój, niepewny chód), blade błony śluzowe, duszność a nawet utrata przytomności. Nieleczony wstrząs doprowadza szybko do śmierci. Największe prawdopodobieństwo wystąpienia takiej reakcji jest przy zastosowaniu szczepionek zawierających zabite patogeny, a są to m.in. szczepionki przeciwko wściekliźnie, u psów przeciwko leptospirozie, a u kotów przeciwko białaczce.
Jeśli u czworonoga wystąpił wstrząs właściciel powinien pamiętać o umieszczeniu takiej informacji w książeczce zdrowia w widocznym na pierwszy rzut oka miejscu (zazwyczaj robi to lekarz weterynarii, jednak bywa, że książeczka się zgubi i trzeba wyrobić następną). Zanotowany powinien zostać rodzaj użytej szczepionki.
Mniej groźnym działaniem niepożądanym są zmiany w miejscu wstrzyknięcia szczepionki. Mogą to być niewielkie zgrubienia i zaczerwienienia z czasami towarzyszącym im bólem tej okolicy. Zdarzają się także ropnie w miejscu ukłucia, które są wynikiem nadmiernej reakcji organizmu na szczepionkę ( a nie wniknięciem zarazków przez brudną igłę, jak niektórzy mogliby sądzić).
Niekiedy występuje niewielkie podwyższenie temperatury ciała i osowiałość. Można się takiej reakcji spodziewać do 48 godzin po iniekcji. Zazwyczaj samoistnie ustępuje. Bardziej wrażliwe zwierzęta mogą reagować kulawizną na kończynę, w którą został podany zastrzyk.
U kotów zdarza się reakcja poszczepienna w formie rozwinięcia się włokniako-mięsaka. Pojawienie się tego nowotworu miejscowo złośliwego jest przede wszystkim wiązane ze szczepionką przeciwko wirusowi białaczki kotów. U zwierząt starszych, u których ryzyko zarażenia się jest małe zazwyczaj zaleca się pominięcie tego składnika w rutynowych szczepieniach przypominających. Włókniako-mięsak objawia się początkowo jako bolesne zgrubienie utrzymujące się przez kilka miesięcy po szczepieniu. Charakterystyczną jego cechą jest to, że rośnie w dość szybkim tempie. Leczenie polega na usunięciu zmiany, aczkolwiek nowotwór wrasta głęboki w tkanki przez co czasami jest niemożliwy do usunięcia i ulega wznowieniu. Dlatego lekarz najczęściej robi zastrzyk w nogę kota – w razie konieczności można kończynę amputować i zwierzę doskonale sobie radzi na trzech nogach. Jeśli nowotwór pojawi się w innym miejscu często jedynym wyjściem na ulżenie zwierzęciu w cierpieniu jest eutanazja.
Celem tego artykułu nie jest pod żadnym pozorem zniechęcenie właścicieli zwierząt do stosowania profilaktyki zdrowotnej u swoich czworonogów. Ryzyko wystąpienia ciężkich lub niemożliwych do wyleczenia chorób jest znacznie większe niż szansa, że zwierzę źle zareaguje na szczepionkę. Należy tylko mieć świadomość możliwych (aczkolwiek bardzo rzadkich) reakcji poszczepiennych, aby w razie konieczności móc zwierzęciu pomóc, samemu nie tracąc głowy w panice.
