Wciąż rozwijający się rynek zoologiczny w Polsce obfituje w karmy dla psów o szerokim wachlarzu cenowym, od wielu różnych producentów. Wybór jest doprawdy ogromny. Począwszy od karm dodatkowych, przez uzupełniające, na pełnoskładnikowych kończąc. Różnice występują również w strukturze, gotowa karma może być soczysta, półsucha lub sucha. Aby dokonać najlepszego wyboru i zapewnić naszemu czworonogowi dobrze dobraną karmę, powinniśmy się nauczyć czytać ich etykiety.
Źródło: iStochphoto
Rodzaj karmy
Decydując się na karmę, jaką będziemy podawać naszemu czworonogowi, bierzemy pod uwagę karmy soczyste, zawierające do 35% suchej masy. Należą tu karmy przygotowywane w domu, karmy konserwowe oraz między innymi mięso, ryby, twaróg, kasza gotowana. Kolejną grupę stanowią karmy półwilgotne zawierające do 60% suchej masy np. pasztety czy kiełbasy dla psów i cieszące się dużą popularnością karmy suche, zawierające od 88% suchej masy. Do grupy tej zaliczamy wspomniane we wstępie uzupełniające lub pełnoskładnikowe karmy przemysłowe i takie komponenty jak mączki mięsne, mięsno- kostne i rybne, śruty, produkty zbożowe. Do zalet suchego pokarmu należy długi termin przydatności do spożycia, łatwe przechowywanie, umiarkowany koszt, możliwość dostosowania pokarmu do każdej sytuacji (dieta, rekonwalescencja, wzmożona aktywność fizyczna, ciąża itp.). Pamiętajmy jednak, że psy nieprzyzwyczajone mogą odmawiać jej jedzenia, bowiem jest to pokarm mniej apetyczny niż karma przygotowywana w domu.
Etykiety karm przemysłowych
Aby idealnie dobrać karmę dla naszego psa, nie możemy się jednak kierować tylko i wyłącznie jego preferencjami smakowymi. Świadomego wyboru dokonujemy kierując się opisem produktu i prawidłową jego interpretacją.
Na etykiecie powinny być umieszczone dane tj.:
1. Przeznaczenie karmy- są to informacje dotyczące gatunku zwierzęcia, dla jakiego pokarm jest przeznaczony oraz informacje o charakterze pokarmu-: pełnoskładnikowy, uzupełniający, specjalny.
Karma pełnoskładnikowa (pełnoporcjowa) zapewnia dobre efekty żywienia, bez ryzyka wystąpienia niedoborów lub nadmiarów składników, bowiem w pełni pokrywa ona zapotrzebowanie pokarmowe grupy psów, dla jakich jest przeznaczona. Pod warunkiem, że podajemy ją w ilości dostosowanej do masy ciała naszego psa. Podziały są rozmaite i wyszczególnione na etykiecie (na przykład ze względu na masę ciała, ze względu na wiek czy stan fizjologiczny).
Karma uzupełniająca- nie pokrywa w pełni potrzeb pokarmowych psa, toteż musi być łączona z innymi produktami np. konserwami mięsnymi, płatkami zbożowymi.
Karma specjalna to najczęściej dodatki o charakterze smakołyków, gryzaków. Są one produkowane np. z prasowanych skór bydlęcych, preparowanych uszu wieprzowych, ogonów, kurzych łapek i mają dla psów małą wartość pokarmową, nie mogą, zatem być traktowane jako posiłek.
2. Lista składników- podawane są one w kolejności według zawartości wagowej.
Pamiętajmy, że dla psa wyjątkowo wartościowe i atrakcyjne smakowo jest mięso, z tego powodu wchodzi w dużej ilości w skład dobrze zbilansowanych psich karm. Mięso zawiera 18- 20% pełnowartościowego białka. Pojawiające się ryby (17-18% białka) to również dobre komponenty, bogate w witaminy A i D3. Gotowa karma zawiera w swoim składzie również komponenty roślinne: wysokobiałkowe tj. śruty sojowe poekstrakcyjne, nasiona roślin motylkowatych lub węglowodanowe tj, gotowane kasze lub płatki zbóż (ryż, pszenica, kukurydza, jęczmień), ziemniaki gotowane, produkty zbożowe (np. chleb, mąka). Karmy pełnoskładnikowe zawierają witaminy i związki mineralne, a także substancje konserwujące tłuszcz tzw. antyoksydanty, najczęściej jest to witamina E i C. W pokarmie dla psów nie może być drobnoustrojów chorobotwórczych, toksyn, substancji antyżywieniowych tj. inhibitory trypsyny, awidyna, tiaminaza. Pasze nie mogą zawierać substancji biologicznie czynnych: hormonów, stymulatorów wzrostu, leków, środków niedopuszczonych do żywienia zwierząt w Polsce.
Określenia handlowe i ich interpretacja (Alnot-Perronin, Arpaillange, Pageat, 2000)
| Określenie handlowe | Interpretacja |
| Zawiera rybę lub ma smak marchwi | Nie ma narzuconego poziomu minimalnego. Poziom maksymalny <4%. |
| Pokarm z jagnięciną lub łososiem | Od 4% do 14% |
| Bogaty w wołowinę | Od 14% do 25% |
| Krajanka z jagnięciny lub pasztet z wątroby | >26% |
| Karma mięsna | 100% mięsa |
3. Wartość pokarmowa- czyli zdolność pokrywania zapotrzebowania zwierząt na składniki odżywcze. Jest to procentowo określona zawartość między innymi białka ogólnego, tłuszczu surowego, popiołu surowego, włókna surowego w pożywieniu. Zawartość ta dostosowana jest do możliwości wypełnieniowych układu pokarmowego.
Zawartość energii strawnej i energii metabolicznej oraz składników pokarmowych w suchej masie karmy pełnoporcjowej dla psów w różnych okresach fizjologicznych, (Case i in., 1995)
| Wyszczególnienie | Okres spokoju | Okres wzrostu i laktacji | Okres dużego wysiłku fizycznego | Okres ciąży i starości |
| Energia strawna, minimum (kcal/kg) | 3800 | 4250 | 4600 | 4100 |
| Energia metaboliczna minimum (kcal/kg) | 3500 | 3900 | 4200 | 3750 |
| Białko ogólne (%) | 15-22 | min. 29 | min. 25 | 18-25 |
| Tłuszcz surowy (%) | min. 8 | min. 17 | min. 23 | min. 10 |
| Włókno surowe (%) | do 5 | do 4 | do 4 | do 5 |
| Ca (%) | 0,5-0,9 | 1,0-1,8 | 0,8-1,5 | 0,5-0,8 |
| P (%) | 0,4-0,8 | 0,8-1,6 | 0,6-1,2 | 0,4-0,7 |
| Na (%) | 0,2-0,5 | 0,3-0,7 | 0,3-0,6 | 0,2-0,4 |
4. Sposób żywienia, dawkowanie: Dzienna dawka jest ustalana na podstawie dziennego zapotrzebowania energetycznego (kcal) podzielonego przez wartość energetyczną paszy (gęstość). Na etykiecie jest ściśle określone, jaką ilość pokarmu powinien otrzymać pies w zależności od masy ciała. Przyjmuje się, że 100 ml karmy w formie granulatu (ekstradowanej) waży 35-70 g, zaś karmy soczystej 70-90 g.
Karmę suchą najwygodniej odmierzać specjalnie do niej przeznaczonymi miarkami (dodawana przy zakupie). Nie należy przekraczać dziennej dawki. Pamiętajmy, aby podawana karmę dostosować do wielkości naszego czworonoga, w przypadku karm suchych ważne jest optymalne dobranie rozmiaru granul. Ponadto pies musi mieć zawsze dostęp do świeżej wody!
5. Termin przydatności do spożycia: to data, do której karma zachowuje swoje wartości odżywcze, po jej upływie producent nie gwarantuje już jej jakości. Długość tego okresu (od momentu wyprodukowania) zależy od rodzaju karmy: sucha do ok. 1 roku, konserwowa do ok. 2 lat.
6. Inne informacje: etykieta zawiera ponadto numer serii, masę netto produktu i dane identyfikacyjne zakładu gdzie była pakowana.
Przy zmianie karmy, pamiętajmy o stopniowym wprowadzaniu nowego pokarmu do psiej diety.
Bibliografia: Allnot-Perronin, Arpaillange C.: Encyklopedia PIES, wydawnictwo DELTA Warszawa, str. 300-301; Jamroz D. (red.): „Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Podstawy szczegółowego żywienia zwierząt”. Tom II, wydawnictwo PWN Warszawa 2006, str.446-451
