Wbrew swojej nazwie, choroba kociego pazura nie dotyczy wcale kotów, ani tym bardziej ich pazurów. Zachorować możemy na nią my - ludzie, a koty są jej nosicielami i stanowią dla nas źródło zakażenia. W większości przypadków choroba przebiega łagodnie, jednak czasem daje silne objawy ogólne, które łatwo pomylić z ciężkimi ogólnymi zakażeniami.
Przyczyną zakażenia bakterią Bartonella może być udrapanie przez kota
Źródło: Shutterstock
Choroba kociego pazura to tak naprawdę bartoneloza. Bartonella henselae, główny winowajca choroby, to bakteria. Wśród kotów choroba szerzy się głównie przez pchły i kleszcze, choć źródłem infekcji mogą być też upolowane ssaki czy ptaki. Bartonella bytuje w czerwonych ciałkach krwi, czyli erytrocytach. Jednak świąd wywoływany przez obecność pcheł, skłania kota do drapania, a stąd już prosta droga do uszkodzenia skóry i przeniesienia bakterii na łapy. Podobnie wylizywanie związane ze swędzeniem, spowoduje wylizywanie i przeniesienie bakterii do jamy ustnej.
Bakteria w organizmie kota
Zarażony kot najczęściej nie wykazuje specyficznych objawów. Może się pojawiać kilkudniowy spadek apetytu, czasem towarzyszy temu gorączka. U większości zwierząt jednak przebiega to bezobjawowo, a kot staje się nosicielem. W jego krwi bakteria obecna jest około 2 lat i w tym czasie może dojść do zarażania ludzi. Rozpoznanie u kota stawia się na podstawie badania krwi na obecność wykrycia Bartonelli we krwi. Leczenie kota prowadzi się antybiotykiem, najczęściej 2 do 4 tygodni.
Niebezpieczeństwo zarażenia człowieka
Zarażenie człowieka następuje po podrapaniu lub pogryzieniu przez kota będącego nosicielem Bartonelli. Ryzyko rozwinięcia się choroby kociego pazura jest minimalne. Wzrasta ono u ludzi z upośledzoną odpornością (np. chorujących na HIV czy po przebytej chemioterapii), osób starszych czy małych dzieci. Objawy choroby występują niezmiernie rzadko, często ma ona łagodny, samoograniczający, niezauważalny przebieg. W skrajnych wypadkach dojść może do rozwinięcia objawów ogólnych.
Objawy
Ale po kolei! Początkowo miejsce zadrapania czy ugryzienia jest zaczerwienione, a następnie w ciągu kolejnych dni pojawiają się pęcherzyki przekształcające się w ropnie. Po kilku tygodniach dołącza się powiększenie węzłów chłonnych, najpierw okolicy podrapanej, czyli najczęściej węzłów pachowych lub pachwinowym, czasem wszystkich węzłów chłonnych w ciele. Towarzyszyć temu może gorączka, bóle głowy, drżenia. Powiększone węzły chłonne są bolesne i mogą przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu. W skrajnych wypadkach choroba kociego pazura może powodować zapalenie spojówek czy niebezpieczne zapalenie opon mózgowych i mózgu, jednak są to przypadki niezmiernie rzadkie i najczęściej spotykane u osób cierpiących na poważne deficyty odporności.
Leczenie
Choroba kociego pazura mija najczęściej samoistnie, bez leczenia, w ciągu pierwszych 10-14 dni. W przypadku zauważenia jednak powiększenia węzłów chłonnych i dołączenia się objawów ogólnych udać się trzeba do lekarza. Objawy te często pojawiają się kilka tygodni po udrapaniu i ciężko je ze sobą powiązać. Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych towarzyszy wielu ciężkim chorobom, jak gruźlica i choroby nowotworowe, więc lekarz, celem ich wykluczenia może chcieć przeprowadzić ich biopsję. Nawet uogólniona postać choroby rzadko kiedy wymaga leczenia, tylko około 10% pacjentów wymaga jakiejkolwiek terapii.
Najważniejsza higiena
Aby zmniejszyć ryzyko zarażenia bartonelozą, warto pamiętać, by każde zadrapanie czy ugryzienie przez kota dobrze umyć i zdezynfekować. Ze względu na drogę zarażenia istotne jest regularne zabezpieczanie kota przeciwko pchłom i kleszczom. Odpowiednia higiena rąk to podstawa po każdym kontakcie z kotem, zwłaszcza w przypadku dzieci. Osoby o trwale obniżonej odporności, które zdecydują się na posiadanie kota, powinny zadbać, by nie wychodził on na dwór, a także zdecydować się raczej na zwierzę starsze (większość zakażeń bartonelozą dotyka koty młode, do 1. roku życia).
