„Uwaga, zły pies!” czy nierozsądny właściciel?

Pozory mylą. Nie każdy mały piesek jest łagodną jak baranek przytulanką, nie każdy przedstawiciel uważanej za groźną rasy to potencjalne niebezpieczeństwo. Jak rozpoznać agresywnego psa? Brytyjscy naukowcy twierdzą, że zamiast rasie należy przede wszystkim przyjrzeć się właścicielowi.

Źródło: fot. Tomasz Mońko, www.facebook.com/tomasz.monko

Taki jest wniosek z badania przeprowadzonego przez Wydział Weterynarii brytyjskiego uniwersytetu w mieście Bristol. Potencjalnych czynników mających wpływ na poziom agresji u naszych czworonożnych przyjaciół szukano w trzech obszarach (naukowcy wyodrębnili agresję wobec członków rodziny, wobec obcych osób w domu oraz obcych poza domem) za pomocą kwestionariuszy rozesłanych do ponad 14 000 właścicieli psów. Na podstawie odpowiedzi, które nadesłało blisko 4 000 osób, powstał raport opublikowany w magazynie „Applied Animal Behaviour Science”.

W ocenie właścicieli psy częściej reagują agresywnie wobec obcych niż członków rodziny. To spostrzeżenie nie jest specjalnie odkrywcze, zaskakiwać mogą natomiast inne zaprezentowane w raporcie z badania wnioski:

istotny jest wiek właściciela – u psów należących do ludzi młodych (poniżej 25 roku życia) prawdopodobieństwo zachowań agresywnych było blisko dwukrotnie większe niż u psów, których opiekunami były osoby w wieku powyżej 40 lat

hormony i płeć mogą mieć znaczenie – zaobserwowano dwa razy większe prawdopodobieństwo agresji u wysterylizowanych psów, niż u suk; co ciekawe: nie wykazano istotnej różnicy między zachowaniami psów płci męskiej poddanymi i nie poddanymi zabiegowi sterylizacji

wczesna socjalizacja to dobry pomysł – psy, które jako szczenięta brały udział w grupowych treningach czystości były 1,5 raza mniej agresywne wobec obcych, zarówno w domu, jak i poza nim (co ciekawe: zajęcia trwające ponad miesiąc to znów wzrost niebezpieczeństwa zachowań agresywnych wobec rodziny; uwaga: ta zależność nie musi być powodem wzrostu agresji – być może psy uczestniczyły w zajęciach tak długo, ponieważ zachowywały się agresywnie, a nie na odwrót); przydatne na wszelkiego rodzaju wystawach i pokazach zajęcia z umiejętności prezentacji (tzw. „ring-crafts”) powiązano z mniejszym poziomem agresji poza domem

przemoc rodzi przemoc - psy, podczas szkolenia których stosowano kary, były zdecydowanie bardziej skore do agresji (dwukrotnie silniej wobec obcych i aż trzykrotnie wobec członków rodziny!)

środowisko ma wpływ – czworonogi ze schronisk i sklepów zoologicznych były bardziej agresywne od pochodzących z hodowli (pochodzenie psa okazało się bardzo ważne, jeśli chodzi o agresję wobec członków rodziny).

Czy agresja jest zjawiskiem częstym? Wbrew pozorom nie. Zachowania agresywne (opisywane jako obszczekiwanie, warczenie, w końcu gryzienie) wobec członków rodziny zgłosiło 3% właścicieli. Około 7% zauważyło agresję wobec obcych pojawiających się w domu i 5% wobec obcych spotykanych poza miejscem zamieszkania. Starsi właściciele psów zaobserwowali mniej agresji wobec domowników i odwiedzających, natomiast starsze psy przejawiały agresję częściej poza domem. Wysterylizowane suczki były mniej agresywne we wszystkich trzech kategoriach. Większość przebadanych czworonogów nie wykazywała agresji w więcej niż jednym obszarze (albo agresja wobec rodziny, albo wobec obcych – poza domem lub w nim). Dodatkowo psy agresywne w jednej sytuacji, niekoniecznie były groźne w innej (np. zwierzę spokojne na swoim podwórku może zmieniać się nie do poznania na spacerze w centrum ruchliwego miasta). Stąd wysnuto wniosek, że agresja nie jest cechą wrodzoną i stosunek opiekuna do zwierzęcia ma na nią znaczący wpływ.

Zachowania agresywne w dużej mierze zależą od kontekstu oraz historii psa i jego właściciela. Nie można tylko i wyłącznie na podstawie rasy stwierdzić, jak będzie zachowywał się dany pies. Sporo niebezpiecznych zachowań bierze się ze strachu i złości. Aby ich uniknąć, opiekunowie powinni odpowiedzialne socjalizować swoich podopiecznych, zaczynając od wieku szczenięcego. Co warto więc robić?

- pozostawić szczenię w miocie przez pierwsze dwa miesiące życia, aby nauczyło się przebywać z innymi psami

- zabierać psa do szkoły dla szczeniąt wystarczająco wcześnie (przed ukończeniem 16 tygodnia), aby czworonóg czuł się w towarzystwie ludzi i innych psów swobodnie i pewnie

- zaproponować szczenięciu trening z pozytywnym wzmocnieniem (posłuszeństwo egzekwować prośbą, a nie groźbą i marchewką zamiast kija), uczyć spokojnego chodzenia na smyczy, panować nad jej wyrywaniem i skakaniem na mijane osoby

U starszych psów, które do tej pory były spokojnego usposobienia, wzrost agresji mogą powodować bóle wynikające z różnych, związanych z wiekiem, dolegliwości. Warto bacznie obserwować zdrowie psów i ich kondycję, aby móc w porę odpowiednio zareagować.

Nie oceniajmy po pozorach. Nie patrzmy na psa, ale na jego właściciela. To on ma ogromny wpływ na to, jak zachowa się pies i jego też powinno się edukować. Dobry opiekun to taki, który wie, jak postępować ze zwierzęciem, aby pożądane cechy wzmacniać właściwym treningiem, i jak wychowywać, żeby nie wydobywać cech szkodliwych.