Zęby psa

Zęby u psów, podobnie jak u ludzi, wykształcają się stopniowo. Szczenię rodzi się bez ząbków, które stopniowo wyrastają - najpierw mleczaki, potem stałe. Często zęby dają nam informację o zdrowie i wieku psa.

Źródło: Shutterstock

Szczenięta rodzą się bezzębne. Dopiero około trzeciego, czwartego tygodnia życia psa stopniowo zaczynają wyrzynać się siekacze (cęgi, średniaki, okrajki), a około piątego, szóstego tygodnia zaczynają wyrastać kły. Praktycznie pies, który skończył osiem-dziesięć tygodni ma już wszystkie zęby mleczne wraz z przedtrzonowcami. Sześć siekaczy w szczęce i żuchwie, tj. dwanaście zębów. Po dwa kły w szczęce i żuchwie, czyli cztery zęby. Oraz po sześć przedtrzonowców z szczęce i żuchwie, czyli kolejne dwanaście zębów. W sumie daje to 28 zębów mlecznych.

Już  w trzecim, czwartym miesiącu życia psa można zauważyć pierwsze starte zęby mleczne. Miesiąc później zaczyna się wymiana zębów mlecznych na stałe. Wypadanie mleczaków i wzrost stałych zębów rozpoczyna się od siekaczy. Wymiana kłów i przedtrzonowców przypada na szósty, siódmy miesiąc życia szczenięcia.

Zębów stałych pies ma więcej, bo aż czterdzieści dwa. W żuchwie i szczęce po dwanaście siekaczy, cztery kły, szesnaście przedtrzonowców, w szczęce cztery trzonowce i sześć trzonowców w żuchwie .

Zęby psa

Zęby u psa często dostarczają nam informacji na temat jego wieku oraz kondycji zdrowotnej. Podobnie jak u ludzi, zęby psa rozwijają się stopniowo – szczeniaki posiadają tzw. mleczne, które – po czasie – przekształcają się w zęby stałe. Odpowiednia wiedza dotycząca zębów psa pozwala na dbanie o ich prawidłowy rozwój, higienę i zdrowie.

Zęby mleczne u psa

Czy psy mają zęby mleczaki? Oczywiście, a proces ich pojawiania się i wypadania jest bardzo zbliżony do tego, który możemy zaobserwować u małych dzieci. Szczeniak przychodząc na świat rodzi się bezzębny – w początkowej fazie swojego wzrostu żywi się głównie mlekiem matki, dlatego nie potrzebuje zębów, by rozgryzać swój pokarm. Mleczaki u psów pojawiają się ok. 4-6 tygodnia życia i charakteryzują się ostrością – ząbki przypominają ostre igiełki, o których sile może przekonać się każdy świeżo upieczony właściciel szczeniaczka. W jakiej kolejności zęby mleczne pojawiają się u szczeniąt? Pierwsze wyżynają się siekacze - cęgi, średniaki, okrajki (ok.4 tygodnia), następnie (w 5., 6. tygodniu) kły, co daje razem 28 zębów mlecznych (12 i 12 zębów na szczęce i żuchwie plus po 2 kły na szczęce i żuchwie).

Kiedy odbywa się wymiana zębów z mlecznych na stałe?

Wymiana zębów u psów ma miejsce jeszcze przed ukończeniem przez niego pierwszego roku życia. Proces ten trwa kilka miesięcy – w tym czasie możemy zaobserwować dziurki w dziąśle naszego zwierzaka lub ząbki pozostawione na podłodze albo przy misce. Czasami szczeniaczki połykają swoje zęby mleczne (podobnie jak dzieje się to u ludzi) – wówczas bez obserwacji nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy proces wymiany zębów już się rozpoczął. Nie musimy się tym martwić – ząb usunie się z organizmu samoistnie, nie powinno nas przerażać także lekkie krwawienie. Jednak obserwacja procesu wymiany zębów jest konieczna. Główną tego przyczyną jest kontrola, czy nowe zęby wyrastają właściwie. Niekiedy zdarza się, że mleczak jeszcze nie wypadł, a obok niego wyrasta już nowy, stały ząb. To dla nas sygnał, że wymiana zębów nie przebiega prawidłowo, a my musimy udać się z naszym zwierzakiem do weterynarza. Lekarz najpewniej usunie mleczaka zapewniając miejsce nowemu, pojawiającemu się zębowi. Pies ośmiomiesięczny powinien mieć już komplet zębów stałych.

Zęby stałe u psa

Pies, który przeszedł już okres wypadania zębów mlecznych i wyżynania się zębów stałych posiada ich nieco więcej niż szczeniak, mianowicie 22 w żuchwie i 20 w szczęce. Należy pamiętać o tym, że ich liczba może się różnić w zależności od rasy naszego zwierzaka. Każdy z zębów stałych składa się z korony, szyjki zęba oraz korzenia. Umiejscowione są one pojedynczymi rzędami w szczęce oraz w żuchwie. Z tyłu znajdują się trzonowce, przed nimi zęby zwane przedtrzonowcami. Na przedzie zlokalizować można siekacze, które oddzielone są od siebie kłami.

Wzory zębów mlecznych i zębów stałych

Gdy przyjrzymy się zębom z profilu, możemy zauważyć wzór zębowy zależny od tego, na jakim etapie wzrostu zębów jest nasz pies:

  • Wzór zębów mlecznych:
  1. Szczęka 3 : 1 : 3
  2. Żuchwa 3 : 1 : 3 

Razem: 28

  • Wzór zębów stałych:
  1. Szczęka 3 : 1 : 4 : 2
  2. Żuchwa 3 : 1 : 4 : 3

Razem: 48

Prawidłowy zgryz u psa

Zgryz u psa kształtuje się w czasie jego wzrostu, dlatego już od początku należy obserwować proces wymiany zębów mlecznych na stałe, ich ulokowanie i wzrastanie. W czasie wzrostu mogą ujawniać się poszczególne wady genetyczne, które wpływają na kształt  żuchwy i uzębienia. Prawidłowym zgryzem jest tzw. zgryz nożycowy. Możemy stwierdzić go obserwując, czy siekacze szczęki są wysunięte przed siekacze żuchwy w taki sposób, że siekacze stykają się ze sobą. Tego rodzaju układ zgryzu zaobserwować możemy w momencie, w którym szczęka psa jest zamknięta. Prawidłowość zgryzu może stwierdzić weterynarz w trakcie rutynowej kontroli. Jest to ważne przede wszystkim dlatego, ponieważ już po etapie wymiany zębów mlecznych na stałe możemy wdrożyć odpowiednie sposoby leczenia. Należy mieć na uwadze, że niewłaściwy zgryz wpływa zarówno na kondycję zdrowotną naszego psa, jak i na jego codzienny komfort (np. w trakcie jedzenia czy zabawy). Nieprawidłowym zgryzem określa się najczęściej przodozgryz lub tyłozgryz – niekiedy za nieprawidłowy, a z pewnością niewygodny – traktuje się tzw. zęby cęgowe, które charakteryzują się tym, że stykają się idealnie końcami. Jest to problematyczne w sytuacji przyjmowania pokarmu.

Określanie wieku psa na podstawie zębów

Znając wszystkie etapy rozwoju zębów psa możemy stwierdzić, na podstawie obserwacji, w jakim wieku się znajduje. Stopniowe ścieranie się zębów przebiega fazami, które są charakterystyczne do etapu życia zwierzęcia. Wiek określić możemy na podstawie ścierania się karbików i zmianach w wyglądzie rejestrów zębów stałych:

WIEK PSA

ZMIANY W UZĘBIENIU

 

1,5 roku

 

starte karbiki na cęgach żuchwy

2,5 roku

 

starte karbiki na średniakach żuchwy

3,5 roku

 

starte karbiki na cęgach szczęki

4,5 roku

 

starte karbiki na średniakach szczęki

5,5 roku

 

 

starte karbiki na okrajkach żuchwy

6 lat

 

 

starte karbiki na okrajkach szczęki

7 lat

 

starta powierzchnia trąca siekaczy, staje się owalne

8 lat

 

początek ścierania się kłów

9 lat

 

siekacze wysuwają się do przodu

10 lat

 

pierwsze ubytki siekaczy (cęg)

11 lat

 

ubytki siekaczy (średniaków)

12 lat

 

ubytki siekaczy (okrajków)

 

Większe ubytki oznaczają, że pies jest starszy. Należy pamiętać również o tym, że zmiany w uzębieniu mogą wynikać z urazów mechanicznych lub żywieniowych (zbyt twarda karma), wypadków czy chorób. We wszystkich niepokojących przypadkach warto skontaktować się z weterynarzem.

 Wypadanie zębów u starego psa

Zęby przez cały okres życia psa stopniowo wymagają coraz częstszych obserwacji. Podobnie jak w przypadku ludzi, wraz ze starzeniem się psa możemy dostrzec w jego jamie ustnej znaczne ubytki. Dlatego istotny jest stały przegląd weterynaryjny – wypadanie zębów może mieć związek zarówno z nagromadzeniem się kamienia nazębnego i osłabieniem zęba, jak również chorobami dziąseł lub tzw. parodontozą. Są to dolegliwości niezwykle dokuczliwe dla zwierząt, dlatego warto zatroszczyć się o odpowiednią profilaktykę ich uzębienia

Najczęstsze choroby zębów u psów

Do najczęstszych chorób zębów u psów należą – zapalenie dziąseł, parodontoza i powikłania związane z nagromadzonym kamieniem nazębnym.

  • Kamień nazębny – powstaje w wyniku osadzenia się na zębach resztek pokarmu, który pod wpływem bakterii zamienia się w kamień pokrywający płytkę zęba. Jest dość łatwy do usunięcia, jednak zaniedbania w tym zakresie mogą przyczynić się do osłabienia zęba, tworzenia się ropnych stanów zapalnych a w rezultacie ubytków w uzębieniu. Psy w naturalnym środowisku czyszczą swoje zęby poprzez ścieranie kamienia o twarde kości lub ścięgna.
  • Zapalenie dziąseł – to wynik nagromadzenia się na płytce zęba bakterii. Jest to dla psa bardzo uciążliwe schorzenie. W trakcie obserwacji stanu zębów naszego zwierzaka warto pamiętać o tym, że większa ilość szkodzącego zębom osadu zbiera się na zewnętrznej powierzchni zębów – możemy zatem bieżąco monitorować kondycję uzębienia naszego psa. Na zapalenie dziąseł narażone są szczególnie małe rasy psów – te, które ważą do ośmiu kilogramów
  • Parodontoza – rezultat niedopatrzeń w zakresie obserwacji i dbania o higienę uzębienia naszych pupili. Parodontoza dotyka prawie 80% psów po drugim roku życia i jest procesem złożonym. Może – w kryzysowym stadium – prowadzić do zaniku kości wokół zębów. Bakterie, które przemieszczą się z zębów do organizmu psa doprowadzić mogą natomiast do chorób mięśnia sercowego, wątroby, nerek lub płuc.

Higiena zębów u psów

Od początku życia naszego psa warto szczególną troską obejmować kondycję jego uzębienia. Warto zorientować się, które karmy dla psów posiadają właściwości pozytywnie wpływające na jego zęby. Wskazówek szukać można również u weterynarzy – zależnie od wyniku oglądu zębów naszego zwierzaka może on doradzić odpowiednie działania profilaktyczne, pasty, kremy czy szczoteczki przeznaczone bezpośrednio do dbania o uzębienie psów. Choć kwestie związane z higieną uzębienia są często pomijane przez właścicieli czworonogów, nie należy zapominać o tym, że kondycja zębów bardzo często – podobnie jak u ludzi – wpływa na zdrowie całego organizmu.