Wpływ zaburzeń hormonalnych na kościec kotów

Wiadomo, że aby mieć zdrowe kości powinniśmy konsumować pożywienie bogate w wapń i witaminy. Warto jednak pamiętać, że na funkcjonowanie szkieletu wpływają także hormony. Czasem ich dysfunkcje leżą ponad naszą kontrolą, jednak bywa, że popełniamy błędy żywieniowe skutkujące zaburzeniami tych narządów. Dobrze uzmysłowić sobie, jaki wpływ na kościec mogą mieć nieprawidłowości funkcji gruczołów wewnątrzwydzielniczych.


Zadbajmy o kości naszego kota. Zadbajmy o kości naszego kota. Źródło: iStockphoto/Thinkstock

Niedoczynność tarczycy. U kotów występuje bardzo rzadko. Na kościec ma wpływ przede wszystkim wrodzona niedoczynność. Ta nabyta w późniejszym okresie życia (z powodu niedoboru jodu lub jako wynik wycięcia płata tarczycy) nie daje objawów klinicznych dotyczących kości. Wrodzony niedobór uwarunkowany jest genetycznie. Brak hormonów tarczycy wpływa na zaburzenie funkcji komórek chrzęstnych i kostnych. Objawem jest nieproporcjonalna karłowatość – koty mają dużą głowę, szeroką szuję i krótkie kończyny. W wieku 6 -7. tygodni wyraźnie widać słabszy wzrost w porównaniu ze zdrowymi kociętami. Młodzieńcza okrywa włosowa nie ulega wymianie. Poza tym są apatyczne, mają niską temperaturę ciała i mleczne zęby mogą nie wypadać.

Nadczynność tarczycy kotów spotykana jest już nie tak rzadko. To najczęściej występująca choroba endokrynologiczna u zwierząt tego gatunku powyżej ósmego roku życia. Wynika z wydzielania zbyt dużej ilości hormonów. Główny z nich – tyroksyna – jest odpowiedzialny za wspieranie aktywności komórek rozkładających kość. Efektem ich nadmiernego działania jest osteoporoza. Wraz z niszczeniem kości do krwiobiegu trafiają znaczne ilości fosforu i wapnia, a to daje charakterystyczny objaw nadmiernego pragnienia. Kot bardzo dużo pije i często oddaje znaczne ilości moczu. W badaniu klinicznym nie stwierdza się żadnych zmian w układzie kostno – stawowym, rozpoznanie stawia się więc na podstawie towarzyszących objawów nadczynności tarczycy (chudnięcie, biegunka, początkowo nadmierna aktywność, a w późniejszym czasie apatia, wyczuwalne powiększenie gruczołu tarczycowego, osłabienie mięśni) i wyników badania poziomu hormonów we krwi.

Hormony płciowe także mają wpływ na rozwój szkieletu. Niski ich poziom (przed dojrzałością) stymuluje wzrost. Wysokie stężenie hormonów żeńskich (estrogenów) i męskich (androgenów) hamuje wzrost kości na długość poprzez zamykanie chrząstek wzrostowych. Koty osiągają dojrzałość płciową w różnym czasie w zależności od pory roku, w jakiej się urodziły (wczesnowiosenne dojrzewają szybciej niż te z późnego lata czy jesieni), a także od rasy. Wczesna kastracja kocurów powoduje więc u nich dłuższy proces wzrostu kości.

Przytarczyce to gruczoły produkujące parathormon (PTH). Wapń jest kluczowym składnikiem szkieletu. Poza tym warunkuje prawidłową krzepliwość krwi, pracę mięśni i przewodzenie nerwowe. Jego odpowiednie stężenie we krwi jest więc niezwykle istotne. Główną rolą w regulacji tego pierwiastka pełni właśnie PTH i kalcytonina wytwarzana w komórkach tarczycy. PTH mobilizuje wapń z kości, zwiększa więc jego stężenie we krwi. Kalcytonina działa odwrotnie. Zwiększona resorpcja w nadczynności przytarczyc powoduje m. in. „zmiękczenie” żuchwy, ślinienie, wypadanie języka i słabą stabilność zębów.

Żywieniowa nadczynność przytarczyc jest chorobą rozwijającą się u zwierząt żywionych tylko surowym mięsem. Zawiera ono zbyt dużo fosforu w stosunku do wapnia. Charakterystyczne są zaburzenia chodzenia, wykrzywione na zewnątrz łapy i kulawizna tylnych kończyn. Objawy pojawiają się u młodych zwierząt po około czterech tygodniach złego żywienia, a u kotów dorosłych po kilku miesiącach takiej diety. Kocięta są bardziej wrażliwe niż dorosłe koty i u nich rozwijają się bardziej zaawansowane zmiany w szkielecie.