Wpływ rozwoju psa na jego wychowanie

Rozwój psychofizyczny psa ma bardzo istotne znaczenie w procesie jego wychowania i szkolenia. Zwierzę, które prawidłowo się rozwija, lepiej komunikuje się z człowiekiem, a co za tym idzie, szybciej się socjalizuje.

Źródło: Shutterstock

Znajomość poszczególnych faz rozwoju szczeniąt oraz towarzyszących im zmian w zachowaniu, pozwoli nam na uniknięcie wielu nieporozumień z naszymi czworonogami oraz uniknięcie błędów wychowawczych.

Rozwój socjalny szczeniąt zaczyna się już w chwili urodzenia, a kończy się po osiągnięciu dojrzałości płciowej. W rozwoju szczeniaka wyróżniamy siedem faz. Wszystkie te fazy kształtują charakter naszego psa, przez co mają istotny wpływ na nasze relacje. Odpowiednie postępowanie z psem w tych fazach zaoszczędzi na wielu problemów, które mogą zaowocować jako niewłaściwe bądź nawet niedopuszczalne zachowanie psa w przyszłości.

Rozwój psa ma ogromny wpływ sposób jego wychowywania Źródło: Shutterstock
Okres pomiędzy 13. a 18. tygodniem życia szczeniaka nazywa się fazą tworzenia się podporządkowania. Szczenię będące w czwartym miesiącu życia świadome już jest swoich możliwości fizycznych, a po części również psychicznych.

W tej fazie kształtuje się stosunek szczeniąt do matki i rodzeństwa. Większość szczeniąt w tym wieku jest już w nowych domach, gdzie faza podporządkowania odbywa się względem człowieka i jego rodziny. W tym okresie powinniśmy utwierdzać swoje przewodnictwo nad psem, za pomocą konsekwentnego postępowania. Musimy nauczyć szczeniaka uznawania naszego autorytetu. Nie bójmy się tego. Przestrzeganie hierarchii sfory jest wpisane w psią naturę. Nieustalenie hierarchii w naszym „stadku” będzie powodem wielu napięć i późniejszych problemów z zachowaniem psa. Brak równowagi w stadzie może sprawić, że szczeniak stanie się lękliwy i zbyt pokorny względem ludzi, bądź wręcz przeciwnie, chcąc przejąć przywództwo w rodzinie zacznie zachowywać się agresywnie względem jej członków. Oczywiście nie każde szczenię ma aspirację rządzenia w domu. Ale bywają takie z kompleksem Napoleona, dlatego uważajmy na naszego pupila i nie dawajmy sobą rządzić. Od chwili pojawienia się szczeniaka w naszym domu musimy wyznaczać mu granice, za których przekroczenie będzie ganiony. Nie będzie miał nam tego za złe, że czegoś mu zabronimy. Przywoływanie psa do porządków nie znaczy, że powinniśmy manifestować swoją siłę i przewagę nad nim karząc go biciem czy krzykiem. Bądźmy też dla niego wyrozumiali pamiętając o tym, że nasz szczeniak staje się młodym psem. Wymiana zębów i towarzyszące temu nieprzyjemne uczucie sprawia, że psiak chce gryźć wszystko co znajdzie na swojej drodze. Zamiast upominać go za gryzienie butów po porostu schowajmy je do szafy, a w zamian dajmy do gryzienia psie zabawki.

Faza podporządkowania się jest okresem bardzo przydatnym do rozpoznania wartości psa i jego skłonności do posłuszeństwa oraz chęci współpracy z człowiekiem.

Dojrzewanie do trudny okres dla każdego , dlatego bądźmy wyrozumiali dla naszych dorastających psów.

Kolejną istotną fazą wpływającą na stosunki człowieka z psem jest faza tworzenia się instynktu hierarchii sfory, która przypada na 5-6 miesiąc życia. Jeśli odpowiednio postępowaliśmy ze szczeniakiem podczas poprzedniej fazy, wyznaczając mu granice i postępując konsekwentnie, powinien dobrowolnie bez narzucania siłą podporządkować się całej rodzinie, która dla niego stanowi stado. Jest to też dość trudny okres poprzedzający dojrzewanie płciowe. Pies będący w tej fazie może przejawiać chęć do ucieczek i włóczęgostwa. A u suk trochę wcześniej niż u psów zaczyna się okres niechęci do słuchania i do podporządkowywania się.

Dorastające szczeniaki są jak nastolatki, w pewnym okresie po prostu głuchną na nasze polecenia. Źródło: Shutterstock
Ostatnim, dość burzliwym okresem mającym istotny wpływ na relacje człowieka z psem podczas wychowywania i szkolenia jest faza dojrzewania płciowego, która trwa mniej więcej od 7 miesiąca do pierwszego roku życia. Wtedy to nasz kochany i potulny szczeniak zmienia się w trudnego do „opanowania” nastolatka.  Zapomina o dobrym wychowaniu, staje się nieposłuszny, może, (ale nie musi), przejawiać chęci, poprawienia swojej pozycji w rodzinnej hierarchii, przejawiając dominację. Należy pamiętać, że towarzyszące tej fazie „niewłaściwe” zachowanie naszego podopiecznego wypływa z przechodzenia okresu bardzo burzliwych zmian psychicznych i fizycznych, więc nie można traktować go jako przejawu agresji czy „złośliwości” psa.  Nie dziwmy się i nie gniewajmy się, że nasz szczeniak nie przychodzi na wołanie, mimo iż wcześniej doskonale tę komendę opanował. Pamiętajmy, że w tym trudnym okresie pies będzie sprawdzał na ile może sobie pozwolić, wystawiając tym samym naszą cierpliwość  na próbę. Musimy być konsekwentni w działaniu (dotyczy to całej rodziny) by egzekwować psie posłuszeństwo. Pokażmy psu, że jesteśmy silniejsi (nie chodzi o manifestowanie siły fizycznej!) i zawsze stawiajmy na swoim. Szkolenie w tym czasie powinno odbywać się na zasadzie zabawy oraz być na tyle atrakcyjne dla psa, jak i „przebiegłe” zaplanowane by nie dawać mu okazji do sprzeciwów. Również uwaga szkolących się w tym czasie psów jest bardzo rozproszona. Psy będące w pobliżu grzejącej się suki, przejawią podniecenie i zachowania seksualne. Zdarza się, ze mogą być agresywne w stosunku do innych psów.

Suki dojrzewają wcześniej od psów,. Bywa, że już na kilkanaście dni przed pierwszą cieczką suki na szkoleniu są nieuważne, szybko się męczą psychicznie i nie nadają się do pracy. To wyraźny znak by szkolenie przerwać. Taka przerwa w szkoleniu nie powoduje żadnych ujemnych konsekwencji, a nasze czworonogi nie zapominają tego czego wcześniej się nauczyły.

Bądźmy zatem wyrozumiali podczas szkolenia swoich dorastających psów, które targane są w tym czasie wieloma hormonami, zupełnie tak jak nastolatki. Ten trudny okres stabilizowania się psiej psychiki trzeba po prostu cierpliwie przeczekać. Pocieszającym jest fakt, że w przypadku psów tra to znacznie krócej niż w przypadku dorastającej młodzieży.

ŹRÓDŁO: Ludmiła Parynow, Mam szczeniaka, Warszawa, 2008;