Kocięta rodzą się z wykształconym układem kostnym wraz z jego ośrodkami kostnienia, które warunkują przyrost kości na długość i grubość. Na prawidłowe kształtowanie się tego układu ma wpływ szereg czynników. Największe znaczenie ma podłoże genetyczne i odpowiednia mineralizacja. Rola witamin nie jest tu bez znaczenia. Zaburzenia są powodowane zarówno przez ich niedobór jak i nadmiar. Na kości największy wpływ mają witaminy A i D.
Nadmiar ryb w kociej diecie może powodować przedawkowanie witaminy A.
Źródło: iStochphoto
Witamina A wpływa na aktywność komórek odpowiedzialnych za prawidłową przebudowę kości. Należy pamiętać, że w okresie wzrostu młode organizmy zużywają znaczne ilości tej witaminy. Jej niedobór w pożywieniu powoduje zaburzenia w prawidłowym kształtowaniu się kości. Oprócz ich oczywistych funkcji warto zaznaczyć, że niektóre (np. kości czaszki) otaczają ważne nerwy i naczynia krwionośne zaopatrujące narządy. Skutkiem może być chociażby głuchota. Zdarza się pogrubienie czaszki i rozszczep podniebienia. Chorują przeważnie wszystkie kocięta w miocie. Niedoborom najłatwiej zapobiec stosując urozmaiconą dietę u kotki karmiącej. Kocięta wychowywane bez matki powinny dostawać specjalny preparat mlekozastępczy przeznaczony dla tego gatunku zwierząt. Bogatym źródłem witaminy A jest wątróbka. Nie należy jednak karmić nią kotów codziennie, gdyż łatwo o przedawkowanie tej substancji. Innymi objawami niedoboru mogą być słaby wzrok, problemy dermatologiczne i choroby układu oddechowego. W razie podejrzenia zbyt niskiego poziomu witaminy A można wykonać badania oznaczające stężenie retinolu we krwi.
Przedawkowanie witaminy A nazywa się inaczej hiperwitaminozą A. Występuje u kotów w przedziale wiekowym 2-9 lat bez wyraźnych predyspozycji rasowych czy płciowych. Duże ilości witaminy A znajdują się w wątrobie i w olejach rybnych, tak więc szczególnie narażone są koty, w których diecie dominują te składniki. Do przedawkowania może też doprowadzić właściciel suplementujący dietę nadmiernymi ilościami kropli witaminowych. Kot musi przyjmować pokarmy bogate w witaminę A przez co najmniej kilkanaście tygodni zanim pojawią się typowe objawy hiperwitaminozy. Do takich można zaliczyć zmiany w obrębie kręgów szyjnych powodujące ucisk na nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego, niszczenie kości i chrząstek stawowych, osłabienie układu kostnego i pojawienie się wyrośli kostnych. Skutkiem tego można zaobserwować kulawizny, niechęć do brania na ręce, jadłowstręt, spadek masy ciała, złamania kości. Kot może cierpieć na zatwardzenia, gdyż aby się wypróżnić musi wygiąć kręgosłup, a to będzie się wiązało z bólem. Przedawkowanie można podejrzewać na podstawie powyższych objawów i diagnostyki rentgenowskiej. Leczenie polega na zmianie diety i odstawieniu preparatów z witaminą A. Kulawizny i zaburzenia chodzenia wynikające ze sztywności stawów już się nie cofną.
Witamina D jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego. Zbyt małe jej ilości w pożywieniu skutkują zaburzeniami mineralizacji kości. Niedobór w pierwszych tygodniach życia prowadzi u kotów do krzywicy. Na żebrach wyczuwalne są często zgrubienia nazywane potocznie różańcem krzywiczym. W starszym wieku z kolei objawia się rozmiękaniem kości i ich deformacją. Organizm próbując utrzymać prawidłowy poziom wapnia we krwi musi go pobierać z kości. Prowadzi to do osteoporozy. Charakterystyczny jest obraz radiologiczny, który może nasunąć podejrzenie choroby z niedoboru witaminowego. Leczenie polega na uzupełnianiu witaminy D w diecie i suplementacji wapnia i fosforu w odpowiednich proporcjach.
