Jesień i zima to czas przeziębień, czyli infekcji górnych dróg oddechowych. U psów najczęściej występującym zakażeniem tego typu jest zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli, czyli kaszel kenelowy, zwany także kaszlem psiarniowym. Jak go rozpoznawać? Jakie są jego przyczyny? Jak leczyć i przede wszystkim, jak się przed nim bronić?
Dbaj szczególnie jesienią i zimą, aby kaszel nie dopadł twojego pupila.
Źródło: Jordan Colley Visuals / Foter / CC BY-NC-SA
Choroba wywoływana jest przez kilka czynników zakaźnych, m.in. Adenowirus typu 2, wirus Parainfluenzy oraz bakterię Bordetella bronchiseptica. Najczęściej spotyka się zakażenia mieszane wywoływane przez wyżej wymienione czynniki, jednak w grę wchodzić może kilka innych patogenów. Powodują one miejscowe zakażenie dróg oddechowych, uszkodzenie nabłonka, a w konsekwencji zapalenie tchawicy i oskrzeli.
Choroba dotyczy zwierząt w każdym wieku i wbrew nazwie oraz powszechnemu mniemaniu nie dotyczy tylko skupisk psów (wystaw, schronisk, hodowli). Jest ona wysoce zaraźliwa i często dotyka także zwierzęta trzymane w domach pojedynczo. Wszak są one także wyprowadzane na spacery i kontaktują się z innymi psami. Kaszel kenelowy przenoszony jest drogą kropelkową przez bezpośredni kontakt z wydzieliną z nosa lub wykasływaną wydzieliną oskrzelową. Ze względu na długą przeżywalność Adenowirusa typu 2 poza organizmem, nie wyklucza się także możliwości zarażenia pośredniego, czyli bez kontaktu z chorym osobnikiem, a jedynie z jego wydzielinami, które przynieść można także do domu na butach czy ubraniu!
Zachorowania wykazują pewną sezonowość i najczęściej spotyka się je jesienią, zimą i wiosną. Szybko szerzą się wśród psów i często cała okolica psów podwórkowych pokasłuje jednocześnie.
Zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli zaczyna się gwałtownie. Najczęstszym objawem jest suchy, męczący, napadowy kaszel, któremu towarzyszyć może krztuszenie się, a nawet wymioty. Często właściciele zgłaszają się do lekarza weterynarii przeświadczeni, iż "coś stanęło psu w gardle". Dodatkowo pojawia się gorączka, posmutnienie, spadek apetytu. W badaniu klinicznym zaobserwować można powiększenie migdałków i węzłów chłonnych podżuchwowych, zaczerwienienie gardła oraz tzw. kaszel reakcyjny (niewielki ucisk na krtań powoduje silny napadowy kaszel). Często pojawia się także katar oraz wypływ z oczu, najczęściej bezbarwny, surowiczy.
Choroba trwa najczęściej 7-14 dni i ma tendencję do ustępowania samoistnie. Jeśli jednak zwierzę z jakiegoś powodu ma osłabioną odporność i nie jest ona sobie w stanie z zakażeniem poradzić, może dojść do odoskrzelowego zapalenia płuc, a to powikłanie jest już groźne dla życia.
W niepowikłanym przebiegu choroba w zasadzie nie wymaga leczenia. Ważne, by ograniczyć kontakt z innymi zwierzętami, wysiłek oraz zapewnić ciepło (zmiany temperatury, jak i ruch prowokować mogą napady kaszlu). Dodatkowo warto, by woda jak i jedzenie podawane były w temperaturze pokojowej lub nawet lekko ciepłe. Czasami ze względu na podrażnianie gardła podczas jedzenia zwierzęta lepiej tolerują miękki pokarm.
Często jednak kaszel jest bardzo męczący zarówno dla psa, jak i dla jego właścicieli. Warto więc wprowadzić środki immunostymulujące, czyli podnoszące odporność organizmu. W przypadkach przebiegających z gorączką wskazane jest podanie antybiotyków oraz leków przeciwzapalnych. Jeśli kaszel jest suchy, stosować można leki przeciwkaszlowe, a przy towarzyszących wymiotach konieczne będą kroplówki.
Na rynku od dawna dostępne były szczepienia iniekcyjne. W szczepionce, która najczęściej podawana jest szczeniętom jako ostatnie szczepienie, skojarzone są wirusy nosówki, parwowirozy, parainfluenzy i adenowirus typu 2 (odpowiadający za chorobę Rubartha oraz kaszel kenelowy). Szczepionki te nie są jednak w pełni skuteczne w kontekście kaszlu kenelowego, choć łagodzą jego przebieg.
Od kilku lat dostępna jest za to szczepionka donosowa zawierająca żywe osłabione wirusy parainfluenzy oraz bakterie Bordetella bronchiseptica. Tak podane patogeny powodują powstanie odporności miejscowej, a więc za wczasu uczą organizm, jak sobie z takim zakażeniem poradzić. Odporność przeciwko Bordetelli powstaje już po 72 godzinach, zaś parainfluenzie po 3 tygodniach. Czasem po szczepieniu dojść może do lekkiego zapalenia górnych dróg oddechowych lub kataru, jednak wszystkie te objawy powinny ustąpić samoistnie.
Najlepiej, by obie metody profilaktyki połączyć, co da psu zabezpieczenie przeciwko wszystkim najczęściej występującym patogenom powodującym kaszel kenelowy. I tak szczepienie iniekcyjne podać należy w trzeciej turze profilaktyki szczepień przeciwko chorobom zakaźnym u szczeniąt (a więc w wieku 12-14 tygodni), następnie powtórzyć co roku i doszczepiać co 3 lata przez całe życie. Szczepienie donosowe zaś wykonać można u szczeniąt od 3 tygodnia życia i powtarzać je trzeba co roku.
