Rozwój i socjalizacja szczenięcia

W wielu domach wiosną i latem pojawia się nowy domownik – szczenię.  Wówczas szukamy w internecie, co i jak najlepiej zrobić. Znajdujemy artykuły dotyczące socjalizacji szczenięcia.   Co oznacza słowo socjalizacja w kontekście psa? Socjalizacja psa to proces poznawania przez psa otaczającego go świata i różnorodnych bodźców,  w trakcie którego pies uczy się prawidłowych relacji z otoczeniem. Na co należy więc zwrócić szczególną uwagę?

 Rozwój psa w łonie matki i po narodzeniu

Rozwój i kształtowanie szczenięcia rozpoczyna się jeszcze w łonie matki. Zdarzenia stresowe, złe odżywanie ciężarnej suki mają niekorzystny wpływ również na rozwój szczeniąt. Już w łonie matki psy odczuwają dotyk przez powłoki brzuszne.  Gdy szczenięta się rodzą, jedynie część nerwów jest zmielinizowana. Mielinizacja pozostałych kończy się po około 4 tygodniach życia szczenięcia. Mózg szczenięcia również zaczyna się bardzo intensywnie rozwijać, aby osiągać maksimum neuronów w 4-6 tygodniu życia.  Patrząc na te fakty musimy mieć na uwadze, iż braki w odpowiedniej stymulacji rozwoju może wpływać również na zaburzenia zachowania w późniejszych okresach. Aby te deficyty nadrobić później, potrzeba wiele pracy i na pewno w wielu sytuacjach trzeba się na to dobrze przygotować. Ważne więc, abyśmy wiedzieli, skąd bierzemy szczenię, aby się odpowiednio przygotować i wdrożyć działania socjalizacyjne.
Socjalizacja szczenięcia

Jak napisałam powyżej socjalizacja psa zaczyna się bardzo wcześnie. Nauczenie prawidłowych zdrowych reakcji zależy od tego, czego doświadcza szczenię. Musimy równocześnie pamiętać, iż socjalizacja psa wcześnie się kończy – trwa bowiem tylko do ok. 12 tygodnia życia. Uważaj niektóre rasy jak np. owczarek niemiecki kończą etap socjalizacji wcześniej. Późniejsze problemy behawioralne, lęk czy agresja często wywodzą się z tego okresu. Dlatego psycholodzy, behawioryści prowadząc wywiad behawioralny często pytają o dzieciństwo psa.

Deprywacja sensoryczna

Brak kontaktu z odpowiednią ilością bodźców często doprowadza do tzw. deprywacji sensorycznej. a ta z kolei może powodować zachowania lękowe, jak również agresję wywołaną lękiem. Tak np. mogą się zachowywać zwierzęta ze wsi, które nagle znalazły się w miejskiej dżungli. Istnieje wiele czynników socjalizacyjnych i bodźców, z którymi warto, aby się pies zetknął, a poniżej przedstawię wybrane z nich. W ten sposób zapobiegamy deprywacji sensorycznej.

Kontakt z innymi psami i zwierzętami

Szczenię musi mieć kontakt z różnymi psami: różnymi wielkością, rasą – wyglądem, wiekiem, zachowaniem. W ten sposób zwierzę uczy się zasad komunikacji społecznej obowiązującej w grupie psów. Podobnie, jeśli chcemy, aby pies żył zgodnie z innymi zwierzętami, najlepiej w okresie socjalizacji oswajać go z innymi gatunkami. Odnośnie kontaktów społecznych zwróćcie uwagę również na tzw. psie przedszkola. Moim zdaniem idealne są takie, gdzie psy o różnych wielkościach mogą się ze sobą zapoznawać i mieć kontakt. Równie ważne jest, aby szczenięta w psim przedszkolu były w podobnym wieku. Zwierzę w wieku 6 miesięcy znajduje się w innym momencie rozwoju niż pies w wieku 3 miesięcy.

Przebywanie w różnych miejscach

Bez względu na to, czy mieszkamy na wsi czy w mieście warto, aby pies poznał różnorodne bodźce.  Potrzebne są różne typy odgłosów: tramwaj, gaźnik samochodu, park, krowa…  Również w domu warto, aby pies usłyszał odkurzacz, pralkę, telefon i inne odgłosy. Spowoduje to oswojenie się z nimi i brak wykazywania reakcji lękowych w przyszłości. Natomiast, jak przy każdej nauce warto wykazywać umiar i „dawkować” wrażenia. Istnieje optymalny poziom nauki i przyswajania wiedzy, pies nadmiernie zestresowany nie nauczy się niczego.

Poznanie różnego rodzaju przedmiotów

Pies potrzebuje stymulacji sensorycznej.   Stąd mamy ogromny wybór zabawek o różnej strukturze materiałów: miękkie, twarde, piłki, piłki o dziwnych kształtach i strukturach, szarpaki… Wszystko to powoduje, iż pies się uczy. Również warto zapoznawać psa z powierzchniami z naszego codziennego życia:  ceramika, plastik, terakota, po której chodząc pies się ślizga, czy szeleszczący dywan lub wykładzina.  Warto przy tym zwrócić uwagę, aby pies jadał z różnego rodzaju misek: ceramicznej, stalowej, szklanej… Im więcej struktur i rodzajów materiałów pies pozna, tym lepiej będzie się poruszał w naszym świecie.

Przebywanie z psem

Biorąc psa staramy się poświęcać mu dużo czasu. Ale musimy również zwrócić uwagę, aby pies nie przywiązał się do tego, że zawsze jest z człowiekiem.  Wówczas może się okazać po pewnym czasie, iż to nie naturalne przywiązanie zaowocuje wystąpieniem u psa lęku separacyjnego. Aby temu zapobiec w przyszłości warto psa od razu przyzwyczajać, iż zostaje sam. Przy czym nie rzucajmy psa od razu na głęboką wodę, a dawkujmy mu czas. Najlepiej wydłużać czas samotnego przebywania od 5 minut do 45 minut, potem coraz dłużej.

Warto również pamiętać, iż często w takich sytuacjach możemy starać się psu pozostawić wyzwania np. w postaci zabaw węchowych – chowanie smakołyków w różnych miejscach i poszukiwanie go przez psa, chowanie smakołyków w specjalnych zabawkach. Również możemy psa przyzwyczajać do różnych bodźców związanych z naszym wyjściem np. pobrzękiwanie kluczami, zakładanie i zdejmowanie butów (nie zawsze kończące się wyjściem). Możemy również stosować drobne nagrody za posłuszeństwo – np. na komendę zostań w danym pokoju, pies zostaje dostaje nagrodę, a my wychodzimy do innego pomieszczenia.

Są to tylko niektóre rady dla początkujących właścicieli psów. Artykuł nie wyczerpuje wszystkich możliwości  i sposobów socjalizacji psa. Na koniec natomiast chciałabym podkreślić, iż socjalizacja jest bardzo ważnym etapem w życiu psa. Błędy popełnione wtedy skutkują najczęściej koniecznością poszukiwania pomocy u profesjonalnych doradców w okresie późniejszym. Również zmiana złych nawyków zajmuje o wiele więcej czasu.


Bożena Wróblewska

Hodowca psów, psycholog, udziela porad z różnych obszarów właścicielom zwierząt – specjalizuje się w psychologii zachowań, doborze psa do profilu właściciela  oraz diecie psa.  Właściciel marki karm bezzbożowych super premium My Lovely Dog, prowadzi sklep z akcesoriami i karmą niezbędną dla każdego właściciela www.mylovelydog.pl