Przetrenowanie i jego skutki

Od psa wymagamy dobrej koncentracji, nienagannego tempa i stałego pobudzenia i gotowości do działania. Optymalnie rozłoży trening ma jedno główne zadanie: osiągnięcie szczytowej formy w okresie startowym. Jeśli obciążenie treningów będzie zbyt duże nastąpi zahamowanie procesów adaptacyjnych do warunków treningowych.

Mianem przetrenowania określa się pewien zespół specyficznych objawów, jednak zanim organizm osiągnie dla siebie tak krytyczny spadek formy następuje pierwszy syndrom, jakim jest przemęczenie (czyli krótkotrwały spadek wydolności). Jest ono relatywnie łatwo odwracalne, trwa najczęściej kilka dni, w cięższych przypadkach kilka tygodni. Jeśli przewodnik psa sportowca zlekceważy pierwsze objawy spadku wydolności u psa może doprowadzić do jego przetrenowania.

Do dziś dzień nie została jednoznacznie określona patologia zespołu przetrenowania u sportowców. Przyjmuje się jednak, syndrom ten posiada dwie formy: współczulną, oraz przywspółczulną. Forma współczulna określa obniżenie napięcia nerwowego właśnie w układzie współczulnym, jak i zmniejszenie pobudliwości receptorów tego układu. Poza niewydolnością układu współczulnego, następuje tu również obniżony próg wrażliwości na pewne hormony i zwiększenie napięcia części przywspółczulnej układu nerwowego, zarówno w spoczynku, jak i podczas wysiłku. Jako że objawy towarzyszące formie współczulnej są bardziej oczywiste i wyraźniejsze, przyjmuje się tą formę za wczesną oznakę przetrenowania.

Przemęczenie jak i przetrenowanie są skutkami błędnie zaplanowanych treningów, czyli wprowadzenia zbyt dużej objętości i intensywności obciążeń, bez wystarczającego czasu na regenerację. Bezpośrednimi reperkusjami tak wielkiego obciążenia są uszkodzenia mięśni. Kolejnymi czynnikami są: źle zbilansowana dieta, stres (np. związany z podróżami lub zmianami w najbliższym otoczeniu psa).

Co dzieje się z mięśniami przy ich wysokiej aktywności niewystarczającej regeneracji? Zmiany jakie następują są dwojakiego rodzaju:

• zmiana metabolizmu białek, tłuszczu i węglowodanów. Jeśli spożycie w karmie węglowodanów jest za małe, zapasy glikogenu ulegają wyczerpaniu, a za tym faktem idzie oczywiście automatyczny spadek formy. Ze względu na to, że w organizmie przemiany składników odżywczych są ze sobą powiązane, brak rezerw węglowodanów doprowadza do wzrostu koncentracji nienasyconych kwasów tłuszczowych. Konsekwencją wielu procesów biochemicznych związanych ze zmianą metabolizmy węglowodanów i tłuszczy jest zmiana metabolizmu białek. Dalszymi konsekwencjami bezpośrednio związanymi z zaburzeniami metabolicznymi są np.: zwiększenie stężenie serotoniny (która obniża pobudliwość), widoczny spadek odporności czy spadek apetytu.
• Mikrouszkodzenia tkanki mięśniowej. Podczas urazów wzrasta ilość cytokin bardzo wielu typów, które w sposób pośredni lub bezpośredni aktywują układ nerwowy, jak i wywołują spadek odporności. W dalszej kolejności wpływają również na zmiany nastroju czy depresję.

Podsumowując objawy związane z zespołem przetrenowania na pierwszym miejscu mamy, spadek formy fizycznej (idzie za tym możliwość dalszych urazów przez nieuwagę psa), ospałość, apatia, bezsenność, bolesność mięśni, utrata apetytu, utrata masy ciała, przygnębienie, zmienność nastroju, utrata zapału do pracy, trudność w koncentracji.

Aby uniknąć przetrenowania psa, lub nawet jego przemęczenia zawsze w pierwszej kolejności musimy rozsądnie ułożyć plan treningów. Obligatoryjnie musimy zapewnić psu wystarczający okres do regeneracji. Okres regeneracji to kwestia indywidualna, także osoby posiadające kilka psów nawet tej samej rasy, w tym samym wieku i trenujące tą samą dyscyplinę powinny mieć ten fakt na uwadze. Wyczerpanie metaboliczne po treningu należy niwelować tak szybko jak to możliwe poprzez uzupełnianie płynów i elektrolitów. Układ mięśniowy i nerwowy najlepiej regenerować poprzez stretching. Bardzo istotne jest odpowiednie odżywianie: węglowodany dostarczone w karmie powinny pokryć zapotrzebowanie na glikogen (ważne- uzupełnienie strat glikogenu zajmuje optymalnie 20 godzin). Hasłem przewodnim wszystkich treningów powinny być te powtarzane przeze mnie często zdania: Zawsze na pierwszym miejscu powinniśmy mieć na względzie zdrowie i bezpieczeństwo zwierzęcia. Pamiętajmy aby to pies był najważniejszy, a nie nasze ambicje.