Jak sama nazwa wskazuje odleżyna oznacza ranę powstałą „od leżenia”. Odleżyny tworzą się na skutek długotrwałego ucisku. Patogeneza jest niezwykle prosta: ucisk na tkanki powoduje ich niedotlenienie, a co za tym idzie martwicę. Odleżyny najczęściej powstają w miejscach, gdzie są najbardziej wystające kości.
Źródło: Shutterstock
Lekarze określili podział odleżyn na pięć stopni w zależności od ich zaawansowania. Stopniem pierwszym jest zaczerwienienie danej okolicy, jednakże na tym etapie mikrokrążenie nie zostaje uszkodzone. W drugim stopniu zaczerwienieniu towarzyszy często obrzęk tkanek. Po ucisku zaczerwienionego miejsca jego kolor nie zmienia się, co świadczy o zaburzeniach w krążeniu. Podczas trzeciego stopnia uszkodzeniu ulega skóra. Stopnień kolejny obejmuje dodatkowo tkankę podskórną. W obrębie zmienionych tkanek zaczynają zachodzić również zmiany martwicze. Najbardziej zaawansowany jest stopień piąty, podczas którego powstają jamy, w których tkanki rozpadają się wskutek zaawansowanej martwicy.
W leczeniu odleżyn od wielu lat najskuteczniejsze są takie opatrunki, które zapewniają odpowiedni stopnień wilgotności rany. Ważne, aby opatrunek był nieprzepuszczalny dla bakterii i pozwalał na prawidłową wymianę gazową. W chwili obecnej w aptekach jest bardzo szeroki wybór opatrunków przeznaczonych do leczenia odleżyn. Najpopularniejszymi są hydrożele. Posiadają one zdolności do pochłaniania wysięku, utrzymują wysoką wilgotność oraz nie zaburzają procesów autolizy w chorych tkankach. Kolejną popularną i łatwą w użyciu grupą nowoczesnych opatrunków są błony poliuretanowe. Półprzepuszczalna błona pozwala na swobodne parowanie z powierzchni rany, natomiast nie przepuszcza wody i bakterii z zewnątrz. Dodatkowym plusem jest przeźroczysta struktura, która pozwala na obserwację gojącej się rany bez konieczności zdejmowania opatrunku. Następną grupę stanowią nieprzepuszczalne opatrunki – hydrokoloidy. Opatrunki składają się z dwóch warstw. Zewnętrzna warstwa jest ochronna, natomiast wewnętrzna lecznicza. Pod tymi opatrunkami proces leczenia następuje relatywnie szybko, ponieważ szereg właściwości fizycznych opatrunku sprzyja procesom naprawczym tkanek. Do leczenia odleżyn na dużej powierzchni i głębokości stosuje się najczęściej dekstranomery, gdzie bakterie i zanieczyszczenia są usuwane z rany między przestrzeniami utworzonymi przez ziarenka opatrunku. Warto wyróżnić również otrzymywane z glonów morskich opatrunki algininowe.
Poza oczyszczaniem ran, odpowiednimi opatrunkami leczniczymi, maściami i często antybiotykoterapią należy co 2-3 godziny zmieniać pozycją ciała naszego czworonoga. Dla zwiększenia komfortu leżącego psa warto zakupić specjalne poduszki żelowe lub pneumatyczne. Egzamin zdadzą również legowiska z miękkiej i wysokiej gąbki. Wskazana jest wizyta fizjoterapeuty w domu. Ważna jest (choćby bierna) aktywizacja pacjenta. Ponadto laseroterapia bardzo przyśpiesza gojenie i jest jedną z niezawodnych pomocy leczniczych.
Ponieważ leczenie odleżyn jest długotrwałe i trudne, warto trzymać się zasady, iż lepiej zapobiegać niż leczyć. Jeśli nasz pupil z różnych powodów nie może się ruszać, regularnie i samodzielnie zmieniać pozycji, należy zapewnić mu odpowiedni materac i pomagać w zmianie pozycji ciała.
