Higiena zębów i całej jamy ustnej jest konieczna dla utrzymania zdrowego psa i jego długiego życia. Co prawda w jamie ustnej nie dochodzi do trawienia węglowodanów (jak to ma miejsce u człowieka), jednak stan zębów decyduje o sposobie rozdrobnienia pokarmu i przygotowaniu do trawienia.
Wilki oraz psy naturalnie oczyszczały swoje zęby żując i obgryzając kości. Obecnie w profilaktyce chorób zębów i dziąseł u psów poleca się kości, gryzaki, zabawki, które stymulują wytwarzanie śliny i usuwają mechanicznie płytkę nazębną. Dodatkowo, aby zapobiec schorzeniom jamy ustnej zaleca się przegląd i szczotkowanie zębów psa kilka razy w tygodniu. Należy pamiętać, iż nauka bycia spokojnym podczas tej czynności może zająć nawet kilka miesięcy. Dlatego od momentu pojawienia się psa w domu należy poświęcać czas na pozytywne skojarzenia związane z higieną jamy ustnej. Zęby można myć tylko preparatami do tego przeznaczonymi. Pasta do zębów dla ludzi zawiera zbyt dużo fluoru i może doprowadzić do chorób nie tylko zębów psa. Obecnie na rynku istnieje wiele rodzajów szczoteczek i gumowych nakładek na palce, które powinniśmy dobrać biorąc pod uwagę swoją wygodę, a także wielkość zębów psa.
Przystępując do szczotkowania zębów należy podzielić sobie zęby na szczęce górnej i żuchwie na dwie części. Każdą ćwiartkę możemy czyścić w oddzielnej sesji, np. rano i wieczorem żuchwę, a następnego dnia szczęki. Zaleca się, aby każdą ćwiartkę czyścić ok 2,5 minuty. Ruchy szczoteczki powinny być delikatne, zakreślające niewielkie koła ku górze w żuchwie i ku dołowi w szczęce górnej. Jeśli pies mimo naszych wysiłków nie toleruje mycia zębów to można podawać mu preparaty rozpuszczalne w jamie ustnej usuwające płytkę nazębną. Koniecznie podawajmy psu dużo gryzaków, zabawek. Dobrze od czasu do czasu sprawdzają się również kromki suchego (należy uważać, aby nie był on zepsuty) chleba, które dobrze oczyszczają zęby.
Oczyszczanie zębów jest ważne dla zdrowia psa, a jego brak może prowadzić do wielu poważnych chorób. Dzieje się tak, gdyż po każdym posiłku na zębach pozostają resztki jedzenia tworzące płytkę nazębną, co staje się pożywką dla bakterii. Ich metabolity mogą wywoływać reakcję układu odpornościowego psa i prowadzić do zapalenia błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia. Objawia się ona ślinieniem, przekrwieniem i krwawieniami z dziąseł, trudnościami w przyjmowaniu pokarmu oraz krwawiącymi nadżerkami i owrzodzeniami na policzkach. Wtedy należy koniecznie udać się do lekarza weterynarii.
Jeśli płytka nazębna nie zostanie usunięta, to wskutek mineralizacji tworzy się kamień nazębny. Predyspozycje do powstawania kamienia nazębnego mają psy ras małych, gdzie odstępy między zębami są niewielkie i ciężko utrzymać je w czystości. Podobnie każda wada zgryzu lub krzywe zęby utrudniają utrzymanie higieny. Dodatkowo skład śliny, który może być dziedziczony wpływa na tempo mineralizacji płytki nazębnej. Im więcej pies wytwarza śliny tym mniejsze ryzyko powstawania kamienia nazębnego, więc dbajmy o odpowiedni skład karmy (należy wyeliminować słodkie smakołyki), dużą ilość gryzaków i zabawek likwidujących płytkę nazębną.
Kamień nazębny powoduje zapalenie dziąseł. Rozpoznamy go po nieprzyjemnym, gnilnym zapachu, zaczerwienieniu i krwawieniu dziąseł. W konsekwencji pies coraz rzadziej zagląda do miski z pokarmem, a jego zęby stają się chwiejne i wypadają. Niestety nie jesteśmy już w stanie domowymi sposobami usunąć kamienia, dlatego lekarz weterynarii przy znieczuleniu ogólnym może usunąć kamień nazębny (np. przy pomocy ultradźwięków).
Higiena jamy ustnej jest szczególnie ważna, gdyż drobnoustroje tam bytujące, poprzez nadżerki, rany, zapalenia mogą dostać się do krwiobiegu a stamtąd do mózgu, serca i innych, kluczowych narządów. Może to powodować bardzo poważne infekcje, które ciężko leczyć. Dodatkowo, jeśli pies zapaleniem dziąseł ugryzie, nawet podczas zabawy, to ugryziony może liczyć się z konsekwencjami zdrowotnymi.