Demencja starcza dotyka niestety nie tylko ludzi, cierpią na nią również nasze psy i koty. Choroba ta polega na obniżeniu się sprawności funkcji przystosowawczych i poznawczych i związana jest ze zmianami w psychice oraz postrzeganiu otoczenia. Zmiany te wraz z chorobami układowymi, charakterystycznymi dla zwierząt w podeszłym wieku, noszą wspólną nazwę zespołu zaburzeń poznawczych (w skrócie CDS – cognitive dysfunction syndrome).
Źródło: iStockphoto/Thinkstock
W 2001 roku w magazynie dla lekarzy weterynarii Veterinary Therapy opublikowano badania, których wyniki udowodniły, że w mózgach psów, u których zdiagnozowano zespół zaburzeń poznawczych, występowały zmiany podobne do zmian obecnych w mózgach ludzi cierpiących na chorobę Alzheimera. Badania z 2002 roku pozwoliły zaś dokładnie skategoryzować zmiany behawioralne związane z zespołem zaburzeń poznawczych u zwierząt. Podzielono je na pięć kategorii:
Jak przekłada się to na zachowanie dotkniętych demencją starczą kotów?
Koty cierpiące na CDS maja zazwyczaj, zdaniem ich opiekunów, nieobecny wyraz pyszczka. Często przejawiają dziwne zachowania nie mające żadnego logicznego uzasadnienia, takie jak krążenie po domu po ściśle określonej trasie lub wpatrywanie się w jeden punkt przez wiele godzin. Koty z demencją stają się niepewne siebie i zagubione. Często, gdy w nocy budzą się ze snu nie rozpoznają miejsca w którym się znajdują i miauczą żałośnie, szukając wsparcia opiekuna. Nadmierna nocna wokalizacja służy również starszym kotom do wyrażania potrzeby bliskości i atencji ze strony opiekuna i często zanika z chwilą wpuszczenia zwierzęcia do sypialni lub ofiarowania mu odrobiny czułości.
Kolejnym problemem kotów geriatrycznych są problemy z pamięcią, przejawiające się między innymi niemożnością trafienia do misek z wodą i pokarmem lub kuwety, stojących od lat w tych samym miejscu. Częstymi objawami demencji są również zaburzenia cyklu dobowego snu i zmiana w aktywności zwierzęcia, jak również zmniejszone zainteresowanie jedzeniem oraz pielęgnacją sierści (lub wręcz całkowite jej zaprzestanie).
Musimy jednak pamiętać, że objawy te mogą być również związane z innymi niż CDS kwestiami zdrowotnymi. Piskliwe tony wydawane są często przez koty głuche, a nadmierna wokalizacja jest również uznawana (jak pisze znana terapeutka zachowań kotów Vicky Halls) za jeden z symptomów nadczynności tarczycy. Załatwianie się poza kuwetą może zaś wiązać się z chorobami układu moczowego. Dlatego zanim stwierdzimy, że nasz kot z pewnością cierpi na demencję, musimy przeprowadzić wiele szczegółowych badań, które być może wskażą innego „winnego” problemów naszego zwierzęcia. Jeżeli jednak nasze podejrzenia dotyczące demencji potwierdzą się, zacznijmy działać.
Ograniczmy zmiany w otoczeniu kota oraz jego harmonogramie dnia do minimum; im mniej nowych rzeczy i nieznanych kotu sytuacji a więcej zdarzeń przewidywalnych i powtarzalnych, tym będzie on spokojniejszy i pewniejszy siebie. Rozważmy zakup syntetycznych kocich feromonów policzkowych, które podziałają na kota wyciszająco (można je kupić w postaci wkładanego do kontaktu atomizera, który stopniowo uwalnia feromony do pomieszczenia, w którym się znajduje).
Jeżeli kot nie pamięta w którym pokoju znajduje się jego kuweta a gdzie stoją miseczki z jedzeniem, zorganizujmy mu wygodne życie w pomieszczeniu, w którym on sam czuje się najlepiej. Umieśćmy w nim jego legowisko, kuwety, wodę i pożywienie, by mógł tam znaleźć wszystko czego potrzebuje. Odpowiednie zagospodarowanie takiej przestrzeni może być również wybawieniem dla właścicieli tych kotów, które błądzą nocą po domu wyjąc żałośnie. Na mniejszym, bezpiecznym terytorium zapewniającym wszystko, czego kotu potrzeba, zwierzę poczuje się pewniej i być może, czego doświadcza wielu opiekunów, którzy zastosowali się do tej rady, zmniejszy się jego nocna wokalizacja, gdyż kot nie będzie już nas tak potrzebował.
Nie powinniśmy również zaprzestać stymulować kota fizycznie i psychicznie, gdyż zachowanie wszelkiej aktywności pozwala kotu dłużej pozostać w dobrej formie. Jest to szczególnie ważne jeśli mamy zwierzę, które tracąc z wiekiem pewność siebie opiera na nas swoje poczucie bezpieczeństwa. Ponieważ kot nie powinien być zbytnio zależny od człowieka, zachęcajmy go do realizowania typowych dla jego gatunku zachowań poza relacją z opiekunem. Możemy towarzyszyć mu w krótkich spacerach po ogrodzie, podrzucić kilka zabawek, którymi mogą bawić się bez naszego udziału lub raz na jakiś czas zaproponować mu inną zabawkę do przysmaków lub nową kocia kryjówkę.
Pamiętajmy również o diecie, która może pomóc w walce z demencją. Udowodniono, że podawanie kotom specjalnej karmy zawierającej antyoksydanty, witaminę E, beta karoten, L-karnitynę oraz kwas linolowy w połączeniu z zapewnieniem zwierzęciu wzbogaconego środowiska i odpowiedniej stymulacji, poprawia ich zdolność zapamiętywania i korzystnie wpływa na samopoczucie.
Demencja starcza wiąże się z nieodwracalnymi zmianami w organizmie i ma niestety charakter postępujący. Jeżeli jednak wcześnie wykryjemy jej pierwsze objawy, będziemy mogli postarać się spowolnić jej przebieg i wprowadzić zmiany, które w istotny sposób polepszą jakość życia naszych kotów.
