Psi węg to niemal magiczne narzędzie. Nie tylko rozpoznaje więcej zapachów niż ludzki, ale potrafi oddzielić je od siebie i zanalizować każdy oddzielnie. Na tej właśnie psiej umiejętności bazują m.in. policjanci korzystający z psów wykrywających kontrabandę. Co jeszcze potrafi wywąchać pies?
Mówiąc o węchu warto zauważyć, że u psa jest on jednym z najlepiej rozwiniętych zmysłów. Nieco gorzej rozwinięty jest on u kotów, a najsłabiej u ludzi. Jest to wynik różnic w budowie i funkcjonalności centralnego układu nerwowego. Otóż pies ma cztery razy więcej neuronów odpowiedzialnych za wykrywanie zapachu niż człowiek. Niektóre rasy psów mają nawet 200 milionów receptorów węchowych, koty mogą posiadać ich prawie 20 milionów, natomiast człowiek ma ich tylko około 5 milionów.
Chociaż człowiek ma kilka razy większy mózg niż pies, nie radzi sobie z wąchaniem aż tak dobrze. Psy łowiąc nosem zapachy potrafią dokonać analizy złożonego aromatu na poszczególne składowe. Dobrym tego przykładem są psy wykrywające narkotyki ukryte np. w kawie. Pies czuje mocy aromat kawy, ale jego zmysł węchu wyłapuje także zapach narkotyków, które przecież też różnią się między sobą zapachowo. Psy tropiące potrafią podążać za poszukiwanym bezbłędnie łapiąc kierunek na podstawie silniejszych (nowszych) zapachów ignorując słabsze (starsze). Niektóre rasy psów szkolonych w ratownictwie wyłapują zapachy z otoczenia rozwierając szeroko skrzydełka nosowe i energicznie wciągając powietrze. Po chwili doskonale już wiedzą gdzie należy szukać obiektu.
Trzeba podkreślić, że już zaraz po narodzinach psa węch jest jego podstawowym zmysłem. Szczenięta przecież rodzą się z zamkniętymi oczami i w zasadzie przez pierwsze dwa tygodnie posługują się węchem, aby trafić go gruczołów mlekowych karmiącej suki. Węch odgrywa także istotną rolę w zachowaniach rozrodczych. Pies potrafi wyczuć zapach suki w cieczce nawet z bardzo dużej odległości. Znakowane terenu moczem, atawistyczna cecha psa i kota, to także sygnał zapachowy dla innych osobników. Poza tym w ostatnich czasach zaczyna wykorzystywać się psy, a właściwie ich węch, do diagnostyki niektórych chorób u ludzi. Okazuje się, że psi nos potrafi wykryć zmiany tak subtelne, że jest w stanie wyczuć zmianę w ludzkim zdrowiu. Ciekawe, co jeszcze wyczuwa...