Cieczka u psa - objawy i czas trwania rui

Warto jednak wiedzieć, że posiadanie niekastrowanej suczki to nie tylko ryzyko niechcianej ciąży lecz również okresowa zmiana zachowania zwierzęcia, którą z pewnością będzie mógł zauważyć każdy z domowników oraz utrudnienia jakie napotkamy w trakcie spacerów z takim zwierzakiem. Czym dokładnie jest cieczka? Kiedy się pojawia? Jak długo trwa cieczka? O tym w dalszej części artykułu.

Czym jest i ile trwa cieczka u psa?

Cieczka, zwana również rują to okres w którym może dojść do zapłodnienia suczki. Pojawia się raz (np. basenji) lub dwa razy w ciągu roku. To naturalny proces zachodzący u wszystkich dojrzałych płciowo suk, a odpowiedzialne za niego są hormony. To, ile trwa cieczka u suki jest zwykle kwestią indywidualną, jednak przyjmuje się okres 21 - 28 dni. Czas ten podzielony jest na cztery różnorodne fazy w których zachowanie naszej podopiecznej może diametralnie się zmienić. 

Pierwsza cieczka

Nie jest łatwo ustalić kiedy nasza suczka osiągnie dojrzałość płciową. Przyjęty czas - między 6 a 24 miesiącem życia zdaje się być dość mało precyzyjny. Warto jednak wiedzieć, że dzieje się to zwykle w momencie gdy pies osiągnie około 2/3 swojej docelowej masy ciała. Z tego powodu znacznie wcześniej cieczka pojawia się u zwierząt ras małych. Rasy, które osiągają zwykle dojrzałość płciową przed 12 miesiącem rokiem życia to między innymi mopsy, border collie i bulteriery, zaś do późno dojrzewających zaliczyć można dogi niemieckie oraz charty.

Pierwsza ruja bardzo często jest charakterystyczna i zdecydowanie różni się od późniejszych cyklów. Przykładowo - może wystąpić tzw. "cicha ruja", która nie daje żadnych znaczących objawów zewnętrznych, mimo, że zwierzę jest na tym etapie w 100% płodne. Najczęściej taka sytuacja obserwowana jest np. u suczek ras beagle lub pinczer miniaturowy.

Należy pamiętać, że w przypadku gdy cieczka u psa nie pojawi się do 24 miesiąca życia należy udać się z nim do lekarza weterynarii, gdyż jest to oznaka patologii.

Jak można rozpoznać cichą ruję?

Cicha ruja pojawić się może u każdej suczki, choć niektóre mają do nich specjalne predyspozycje. Krwawienie jest w tym okresie na tyle znikome, że zwierzę jest w stanie "zatrzeć ślady" wylizując się. Oznaki, które mogą być wtedy dla nas zauważalne to mi.in. częste oddawanie moczu, opuchnięcie sromu oraz większa niż zwykle chęć poddawania się pieszczotom.

Fazy i objawy cieczki u psa

Ruję u suk możemy podzielić na cztery etapy z których każdy zawiera w sobie inne elementy charakterystyczne - zarówno objawy zewnętrzne jak i zmiany zachodzące w organizmie zwierzęcia.

• Etap I - faza przedrujowa. W tym czasie stosunkowo łatwo jest zaobserwować zmiany zewnętrzne zachodzące u naszej podopiecznej. Srom staje się obrzęknięty i zaczerwieniony, a z pochwy wypływa krwista wydzielina. Ilość wydzieliny jest bardzo indywidualna - u niektórych osobników może być niemal niezauważalna, gdy w tym samym czasie u innych konieczne będzie specjalne zabezpieczenie domu przed krwistymi plamami. Do innych, charakterystycznych objawów zaliczyć możemy także wzrost zainteresowania naszą suczką okolicznych samców oraz częste posikiwanie. Zwierzę nie jest w tym czasie jeszcze zainteresowane adoratorami, a na ich zaczepki może reagować agresją lub ucieczką. Etap ten trwa zwykle około 9 dni.
• Etap II - ruja właściwa. W tej fazie suczka jest już płodna i gotowa do pokrycia. Zaobserwować można jej większą przychylność w stosunku do napotykanych samców. Do zewnętrznych objawów zaliczyć można również zwiotczenie sromu oraz rozrzedzenie i rozjaśnienie wydzieliny z pochwy. Całość trwa około 9 dni i w tym czasie kilkukrotnie ma miejsce owulacja.
• Etap III - faza porujowa. Najbardziej charakterystyczne zewnętrzne objawy poprzednich etapów - obrzęk i przekrwienie sromu oraz krwiste wypływy z pochwy - stopniowo zanikają. Najwięcej zmian zachodzi wtedy wewnątrz organizmu samicy. Ciałko żółte zaczyna produkcję hormonu o nazwie progesteron, który odpowiada mi.in. za podtrzymanie ciąży, nie jest to zależne od tego czy zapłodnienie nastąpi czy też nie. Likwidacja ciałek żółtych następuje dopiero po około 10 tygodniach od owulacji. Wraz ze spadkiem poziomu progesteronu wzrasta ilość hormonu prolaktyny (PRL) mającą pobudzić produkcję mleka. Może stać się to bezpośrednią przyczyną wystąpienia ciąży urojonej u suczki. Należy wtedy zająć uwagę suczki - większą ilością spacerów czy nowymi zabawkami - oraz odwodzić ją od oblizywania nabrzmiałych sutków. W skrajnych przypadkach konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii.
• Etap IV - okres bezrujowy. Po licznych hormonalnych zawirowaniach organizm psa wraca wreszcie do stanu normalnego. Jest to okres pozbawiony aktywności płciowej, który trwa nieprzerwanie aż do kolejnej cieczki.

Jak dbać o suczkę w trakcie cieczki?

Ruja jest bardzo stresującym i trudnym czasem zarówno dla zwierzaka jak i jego właściciela. Warto już wcześniej zabezpieczyć odpowiednio dom - zwijając dywany lub rozkładając koce - by uniknąć nieestetycznych, krwawych śladów zostawianych przez zwierzę. Dodatkowo, na rynku dostępne są specjalne majtki, które ograniczą wypływy. Nie zaleca się jednak dłuższego noszenia przez suczkę - może doprowadzić to do niepotrzebnej infekcji oraz wpłynąć negatywnie na samopoczucie psa, który w trakcie tych dni wykazuje silną potrzebę dokładnego dbania o swoją higienę okolic sromu.

By zapewnić bezpieczeństwo na spacerach warto unikać godzin w których na zewnątrz zwierząt jest najwięcej. Właściciel powinien zrezygnować także z zabierania swojej suczki na spacery do parku czy na wybiegi gdzie inne zwierzęta biegają często bez smyczy. Ciekawym rozwiązaniem, choć nie niezawodnym, są specjalne spraye maskujące częściowo zapach feromonów suczki. To może obniżyć nieco poziom zainteresowania nią samców.

Czy antykoncepcja hormonalna jest dobrym rozwiązaniem?

Antykoncepcja pozornie może wydawać się dobrym rozwiązaniem - ogranicza szansę na ciążę nie odbierając jednocześnie suczce zdolności rozrodczych. Całość polega na podawaniu suczce zastrzyków hormonalnych, które mogą zapobiec cieczce, przesunąć ją lub przerwać. Niestety nie jest to w pełni bezpieczna metoda. Stałe podawanie hormonów często zwiększa ryzyko wystąpienia ropomacicza, rozwoju guzów jajnika i gruczołów mlekowych, a dodatkowo jest stosunkowo drogie.

Zaburzenia cieczki - co powinno nas zaniepokoić?

Zaburzenia cieczki u suki możemy podzielić na pierwotne - kiedy do 24 miesiąca życia nie wystąpi pierwsza ruja oraz wtórne - kiedy po czasie zaniknie. Psy nie przechodzą menopauzy, co oznacza, że są płodne i zdolne do zajścia w ciążę przez całe życie. Każde zachwianie cyklu warto więc skonsultować z lekarzem weterynarii.

Niebezpieczne dla suczki może być także tzw. ropomacicze czyli torbielowaty rozrost gruczołów błony śluzowej macicy, któremu towarzyszy stan zapalny i zakażenie bakteryjne. Pierwsze symptomy, do których możemy zaliczyć - rozszerzenie powłok brzusznych, wymioty, apatię oraz brak apetytu, pojawiają się najczęściej między 1 a 3 miesiącem od zakończenia cieczki. Nieleczone ropomacicze może doprowadzić nawet do pęknięcia ściany macicy i wylania się ropnej zawartości do jamy brzusznej.

Innym zagrożeniem związanym z cyklem płciowym jest wystąpienie ciąży urojonej mogącej pojawić się w fazie porujowej. Suczka staje się wtedy bardziej drażliwa bądź agresywna, przystępuje do budowania gniazda ze znalezionych w domu materiałów oraz rozpoczyna się produkcja mleka.

Cieczka to ciężki okres w życiu psa i jego właściciela. Znacząco zmniejsza komfort codziennego życia i spacerów, które zamiast okazją do relaksu są źródłem stresu i niepokojów. W związku z tym, jeżeli nie planujemy rozmnażać naszej podopiecznej, warto rozważyć kastrację - polegającą na usunięciu całego układu rozrodczego (jajniki, jajowody, macica). Pomoże to zapobiec nie tylko ciąży lecz znacząco zmniejszy ryzyko wystąpienia guzów i nowotworów w przyszłości.