Białaczka u psów: objawy, przyczyny i leczenie

Białaczka u psów jest chorobą, która stanowi nie lada wyzwanie. Jest trudna już w zdiagnozowaniu. Dodatkowo podjęcie leczenia, nawet na wczesnym etapie choroby nie gwarantuje sukcesu uwieńczonego powrotem do całkowitego zdrowia. Niestety zdiagnozowana białaczka często oznacza dla psiaka wyrok śmierci. 

Objawy białaczki u psa Objawy białaczki u psa

Przebieg choroby i jej rodzaje. 

Białaczka jest nowotworem złośliwym układu krwiotwórczego. W przebiegu choroby dochodzi do nadmiernego i niekontrolowanego rozrostu komórek blastycznych w szpiku kostnym. Blasty z kolei stanowią komórki, z których powstają między innymi leukocyty, trombocyty i erytrocyty. 

W wielu przypadkach choroba ma swój początek w śledzionie lub grasicy. W takiej sytuacji komórki nowotworowe atakują bezpośrednio krew i szpik kostny. 

Rozpatrując przypadki kliniczne, na podstawie genezy rozróżniamy białaczki ostre i przewlekłe oraz szpikowe i limfatyczne.

Białaczka szpikowa. 

W przebiegu białaczki szpikowej miejsce ma intensywny rozrost zmienionych nowotworowo i zmutowanych komórek szpiku kostnego. Prawidłowe procesy krwiotwórcze zostają zaburzone, a rozproszone komórki nowotworowe mogą uszkadzać narządy wewnętrzne. 

W ostrej postaci białaczki szpikowej dochodzi do błyskawicznego rozrostu granulocytów, monocytów i komórek tzw. linii erytroidalnej i megakariocytarnej. We krwi bardzo szybko pojawiają się coraz nowsze komórki blastyczne. Zatem jednym z pierwszych objawów tego typu białaczki jest niedokrwistość i znacznie obniżona ilość liczby płytek krwi. 

W przypadku białaczki szpikowej u psów rozróżniamy:

  • czerwienicę prawdziwą,
  • przewlekle białaczki granulocytarne, w tym neutrofilową, bezofilową i eozynofilową, 
  • trombocytozę samoistną.

W przypadku psów nieleczonych okres ostrej postaci choroby, prowadzący do śmierci zwierzaka wynosi zaledwie 1 do 2 miesięcy.

Zaburzenie przedbiałaczkowe - MDS. 

O zespole mielodysplastycznym mówimy wówczas, gdy w wyniku nieprawidłowegoprocesu tworzenia w szpiku psa, w jego organizmie występuje zmniejszona ilość krwinek czerwonych, białych, a także płytek krwi. Choroba powoduje rozrost nieprawidłowych krwinek w szpiku kostnym, które z kolei eliminują prawidłowe krwinki. W przypadku zwierząt wyróżniamy głównie: 

  • niedokrwistość złośliwą, 
  • niedokrwistość z nadmiarem blastów oraz 
  • cytopenię z wieloliniową dysplazją. 

Zespół mielodysplastyczny może rozwinąć się w ostrą postać białaczki szpikowej. Niestety do dnia dzisiejszego przyczyna powstania choroby nie jest znana. W wielu przypadkach choroba przebiega bezobjawowo i jedyną drogą wykrycia i zdiagnozowania są badanie morfologii krwi i biopsja szpiku kostnego. 

Białaczka limfoblastyczna. 

Ten typ białaczki związany jest z rozrostem komórek nowotworowych w szpiku kostnym. W konsekwencji choroba doprowadza do zaniku zdrowych komórek. Może też zaatakować śledzionę, wątrobę oraz węzły chłonne.

Objawy choroby nie są jednoznaczne. Jednakże do pierwszych niepokojących należą: brak apetytu, osowiałość i szybka utrata masy ciała. Z kolei w trakcie badania lekarz może wyczuć powiększoną wątrobę i śledzionę, powiększenie węzłów chłonnych oraz wybroczyny. 

W przypadku białaczki limfoblastycznej morfologia wykaże wysoką liczbę leukocytów, niedokrwistość oraz małopłytkowość. Z kolei biopsja dostarczy informacji o obecności limfoblastów i skąpej ilości kreatorów czerwonych krwinek, komórek szpiku oraz komórek wytwarzających płytki krwi. 

Leczenie psa, o ile pozwala na to jego stan można prowadzić w domu, bez konieczności hospitalizacji zwierzaka. 

W fazie początkowej włączane jest farmakologiczne leczenie indukcyjne, którego celem jest ustabilizowanie morfologii poprzez zmniejszenie ilości zmutowanych chorobowo komórek. Leczenie konsolidujące, mające na celu likwidację chorych komórek i utrzymanie stanu remisji.I na końcu leczenie podtrzymujące, które ma zapobiegać powstawaniu nowych zmutowanych komórek. Jeżeli stan psa jest ciężki, hospitalizacja jest niezbędnym elementem leczenia. 

Przyczyny białaczki. 

Ponieważ przyczyny białaczki nie zostały naukowo do końca wyjaśnione, za jeden z podstawowych powodów jej powstawania wymienia się zakażenia wirusowe. Należy jednak podkreślić, że ten typ wirusa dotyka jedynie koty. W przypadku psów możliwość zarażenia wirusem nie została potwierdzona badaniami. Podejrzewa się natomiast tendencje genetyczne podnoszące prawdopodobieństwo zachorowania. Wśród ras z predyspozycją do białaczki wymienia się przede wszystkim rasy psów dużych. W szczególności Owczarki niemieckie, Golden retrievery, Piaskowce bawarskie, Owczarki środkowoazjatyckie i wielkie psy szwajcarskie. 

Objawy białaczki u psa.

Białaczka jest chorobą, która w wielu przypadkach przebiega do pewnego etapu bezobjawowo. Zatem wczesne wykrycie objawów bywa czasami po prostu niemożliwe. Jednakże do pierwszych zauważalnych symptomów choroby należą powiększone węzły chłonne, zawłaszcza na szyi i pod żuchwą, a także w pachwinach i okolicach łopatki. Na początki choroby mogą wskazywać też zaburzenia pracy jelit i innych narządów, wywołane powiększeniem węzłów chłonnych położonych głębiej wewnątrz organizmu. 

Większość postaci białaczki wykrywanych jest z reguły dopiero na podstawie badań szpiku kostnego.  Ostra odmiana choroby objawia się w badaniach niedokrwistością, małopłytkowością, limfopenią i granulocytopenią. U chorego psa dochodzi też do częstych infekcji, w związku z osłabionym układem odporności.

W przypadku białaczki szpikowej objawami wskazującymi mogą być między innymi: apatia, brak apetytu, gorączka, utrata masy ciała, na przemienne wymioty i biegunka. Wśród objawów neurologicznych, mających miejsce w przypadku uszkodzenia opon mózgowych, czy oczu, możemy zauważyć przeczulicę na dotyk, zaburzenia czucia głębokiego, a nawet paraliż.  

Proces leczenia. 

W zależności od fazy choroby lekarze weterynarii wprowadzają leczenie indukujące, konsolidujące, podtrzymujące i wspomagające.

Terapia indukująca wprowadzana jest we wczesnym stadium choroby i polega na eliminacji komórek chorobowych do ilości nie zakłócającej prawidłowych parametrów krwi. Celem tego etapu leczenia jest też wzmocnienie układu odpornościowego, by mógł on przynajmniej w części samodzielnie kontrolować produkcję chorych komórek. 

W trakcie leczenia konsolidującego następuje usunięcie komórek rakowych z organizmu. Celem leczenia jest też utrzymanie jak najdłuższego okresu bez objawów choroby. Niestety przeciętny stan remisji utrzymuje się zaledwie od 1 do 3 miesięcy. 

Zadaniem leczenia podtrzymującego jest przeciwdziałanie ponownemu wystąpieniu komórek rakowych. 

Natomiast leczenie wspomagające ma za zadanie polepszenie funkcjonowania poszczególnych narządów i podniesienie komfortu życia psa. Zapobiega też wtórnym zakażeniom i konieczności przetaczania krwi. Warunkiem przejścia do tego etapu leczenia jest uzyskanie całkowitej remisji i jej utrwalenie, wynikające z leczenia konsolidującego.

Niekiedy niestety jedyną formą pomocy psu, jaką można na dzień dzisiejszy wdrożyć jest leczenie paliatywne. Ma ono na celu łagodzenie objawów choroby, eliminowanie lub ograniczenie bólu oraz innych dolegliwości. Terapia paliatywna stosowana jest głównie w zaawansowanych stadiach choroby nowotworowej. 

Reasumując białaczka jest chorobą ciężką do zdiagnozowania i jeszcze cięższą do wyleczenia. Wymaga ona od opiekuna przede wszystkim nastawienia psychicznego do wygrania nie jednej walki, lecz całej wojny z nowotworem.