Alergia u psa - przyczyny, objawy i leczenie

We współczesnym świecie, w którym środowisko jest mocno zanieczyszczone, a równowaga biologiczna poważnie zachwiana coraz większa bolączką ludzkości są różnego rodzaju alergie i uczulenia. 

Rozróżnia się ich obecnie tak wiele, że można zaryzykować stwierdzenie, że prawie wszystko może uczulać. Kłopoty związane z alergiami nie dotykają tylko ludzi, ale problem ten dotyczy coraz więcej czworonogów - głównie psów. 

Alergia u psa.

U psów może rozwinąć się kilka rodzajów alergii. Jedną z najbardziej znanych jest uczulenie na substancję zawartą w ślinie i odchodach pcheł powodującą pchle alergiczne zapalenie skóry. Występują przy tym charakterystyczne zmiany skórne w okolicy lędźwi i ogona, czasów boków ciała, nie obejmujące jednak głowy. Psy mogą także cierpieć na alergię kontaktową, której objawy uwidaczniają się na mniej owłosionej skórze brzucha, pachwin czy łap. Alergizująco może działać beton zawierający chrom, ale mogą to być również nikiel czy kobalt. Uczulać może nawet plastikowa miska czy ulubiona zabawka, zdarza się, że alergizująco działają obroże zwykłe lub przeciwpchelne. Rzadko, ale jednak zdarzają się alergie wziewne - uczulenie na pyłki lub środki chemiczne.

Alergia u psa objawy.

Do najczęstszych objawów alergicznych u psów należą:

Objawy skórne

  • świąd skóry - podstawowa i najczęstsza reakcja na alergeny, może mieć zmienne nasilenie. 
  • pokrzywka, zaczerwienienie, wysypka, łupież, grudki, ropne krostki
  • matowienie sierści
  • łysienie, często spowodowane wydrapywaniem sierści pod wpływem świądu skóry
  • zaczerwienienie i łzawienie oczu
  • wykwity - najczęstszą zmiana skórną są bąble pokrzywkowe; zazwyczaj są niedużych rozmiarów i występują najczęściej na głowie, przy powiekach, w okolicy uszu i fafli, na łapach, zwłaszcza w przestrzeniach między palcami; mogą też objąć całe ciało  
  • strupy, nadżerki, otarcia czy zliszajowacenia najczęściej jako skutek reakcji zwierzęcia na świąd
  • obrzęk Quinckego - obrzęk naczynioruchowy - obrzęk tkanki podskórnej i błony śluzowej, najczęściej zlokalizowany w okolicy oczu
  • woszczynowo-rumieniowo zapalenie uszu
  • pododelmatitis 
  • zaczerwienienie okolic pyska i jego wycieranie

Objawy pokarmowe

  • biegunka - główny objaw ze strony układu pokarmowego
  • wymioty 

Objawy oddechowe i nerwowe (rzadkie)

  • kichanie
  • katar
  • niepokój

Alergia pokarmowa u psa.

Alergie pokarmowe są najczęstszym rodzajem uczulenia u psów i wywoływane są przez substancje uczulające dostające się do organizmu drogą pokarmową (trofoalergeny). Ważną rolę, w przypadku alergii pokarmowej, odgrywają czynniki genetyczne. Przyjmuje się, że około 23% psów cierpiących na alergie pokarmową jest równocześnie atopikami. Drugą przyczyną są mechanizmy obronne przewodu pokarmowego. Trofoalergeny wnikają do krwiobiegu przez błonę śluzową jelit. Proces ten potęgują stany zapalne przewodu pokarmowego: infekcje bakteryjne, wirusowe czy grzybicze oraz osłabienie odporności. 

Objawy alergii pokarmowej u psa.

Zwierzęta mięsożerne, a więc także psy, reagują na alergeny pokarmowe głównie zmianami skórnymi. W drugiej kolejności objawy dotyczą układu pokarmowego, a najrzadziej występują w postaci zaburzeń oddechowych i nerwowych. Skóra jest największym organem a dodatkowo w przypadku zwierząt pokryta jest sierścią, co powoduje, że przyjmuje około 30% dostarczanego codziennie białka. To wyjaśnia dlaczego nieprawidłowy dobór składników lub alergeny w pokarmie bezpośrednio wpływają na jej kondycję i wywołują szereg odczynów. Obecnie od 10 do 30% wszystkich problemów skórnych psów związanych jest z uczuleniem na składniki pokarmu.  

Objawy alergii u psów zazwyczaj są natychmiastowe i występują od kilkunastu minut do dwóch godzin po spożyciu posiłku. W rzadszych przypadkach mogą się one jednak pojawić do 24 godzin po spożyciu alergenu, a czasem jeszcze później.

Pokarmy uczulające psy.

Najsilniejsze działanie uczulające ma wołowina, wieprzowina, mięso królika, drób (przede wszystkim kurczaki), produkty mleczne. Dosyć silnym alergenem jest białko i żółtko kurzych jaj, które u wrażliwych zwierząt może spowodować wstrząs anafilaktyczny. Ryż, soja, mąka i przetwory mączne, ziemniaki, pomidory, truskawki, poziomki, jabłka posiadają właściwości alergizujące jednak w przypadku zwierząt działają one najsłabiej. Na alergie pokarmowe psów wpływają produkty, którymi zwierzę nie powinno być nigdy karmione takie jak czekolada (która dla psów jest dodatkowo toksyczna), żółty ser, ostro przyprawione resztki z obiadu, wędzone ryby. Bardzo uczulająco działają sztuczne dodatki do żywności przeciwutleniacze, emulgatory, barwniki, konserwanty. 

Diagnoza alergii pokarmowej u psów.

Zdiagnozowanie alergii pokarmowej u zwierząt nie jest łatwe ze względu na niespecyficzne objawy. Zazwyczaj na początku wyklucza się inne choroby powodujące podobne objawy, takie jak obecność ektopasożytów czy kontaktowe zapalenie skóry. Jeśli świąd skóry się przedłuża i nie pomaga terapia objawowa, przeprowadza się bardziej szczegółowe badania. Badanie wycinka skóry czy też badanie zachowania błony śluzowej żołądka na antygeny pokarmowe są dosyć inwazyjne. Najczęściej stosuje się dietę eliminacyjną wykluczającą najbardziej uczulające substancje i obserwuje zachowanie zwierzęcia.

Dieta eliminacyjna w diagnozie alergii u psów.

Dieta eliminacyjna powinna trwać przynajmniej trzy tygodnie, chociaż ostatnie badania wykazały, że w niektórych przypadkach potrzeba znacznie dłuższego okresu czasu sięgającego nawet 7-8 tygodni. Należy mieć przy tym pewność, że co najmniej dwa tygodnie przed jej rozpoczęciem nie stosowano leków, szczególnie kortykosterydów. Dieta eliminacyjna powinna zawierać wyłącznie jeden rodzaj białka i węglowodanów, nie podawanych wcześniej przez dłuższy okres czasu. Najlepiej, aby było to mięso jagnięce lub z indyka surowe lub grillowane. Wybór mięsa powinien być podyktowany dotychczasową dietą psa - powinien to być gatunek, którego zwierzę dotąd nie jadło. Węglowodany to ziemniaki lub pełnoziarnisty ryż. Po kilku tygodniach, gdy objawy alergii ustąpią, stosuje się testy prowokacyjne, czyli stopniowe wprowadzanie pokarmów, które pies spożywał przed dietą eliminacyjną i uważnie obserwuje zwierzę. Jeżeli po 48-72 godzinach wystąpią niepokojące objawy taki pokarm należy odstawić i powrócić do diety eliminacyjnej. Jest to bardzo skuteczny sposób wykluczenia tego, na co pies jest uczulony.

Leczenie alergii pokarmowej u psów.

Leczenie polega przede wszystkim na wyeliminowaniu z diety alergenów. Istnieją na rynku specjalne karmy zdarza się jednak, chociaż rzadko, że zawarte w nich składniki konserwujące i inne dodatki również mogą uczulać. Nierzadko zdarza się również tak, że rzeczywisty skład różni się od deklarowanego przez producenta na opakowaniu. W takich przypadkach pozostaje jedynie odpowiednio zbilansowane żywienie domowe. Ważna jest tutaj świadomość właściciela, aby podawać psu tylko określone składniki. 

 Leczenie innych rodzajów alergii u psów.

Zasadniczo leczenie polega na wyeliminowaniu alergenu. W przypadku alergicznego pchlego zapalenia skóry należy regularnie aplikować środek przeciwpchelny. W leczeniu uporczywego i silnego świądu stosuje leki antyhistaminowe, sterydy, leki stosowane miejscowo, takie jak maści czy kremy. Gdy pies jest uczulony na pyłki lub kurz należy unikać długich spacerów w okresie pylenia roślin oraz częściej kąpać zwierzę by usunąć pyłki z sierści i regularnie odkurzać mieszkanie usuwając kurz wraz z roztoczami.