Buldogi francuskie są przykładem małych molosów, pochodzą w linii prostej od buldogów angielskich, ale nie odziedziczyły niektórych predylekcji do chorób dla nich charakterystycznych. Charakteryzują się bardzo żywym usposobieniem stąd też ich nieustanna chęć dzielenia się swoimi radościami z właścicielem. Wśród właścicieli ceniony jest ich łagodne i cierpliwe podejście do dzieci. Buldogi francuskie charakteryzują się mocną muskulaturą przy stosunkowo niewielkim wzroście. Główne problemy wynikające ze specyfiki budowy ciała i charakterystyki rasy na które należy zwrócić uwagę w czasie komponowania/wyboru diety związane są przede wszystkim ze skłonnością do objawów zespołu oddechowego charakterystycznego dla psów krótkoczaszkowych, stanami zapalnymi skóry oraz predyspozycją do otyłości.
Ze względu na predyspozycje genetyczne oraz skłonność do męczenia się podczas wysiłku fizycznego (ze względu na utrudnione oddychanie w wyniki wąskiego nosa, wydłużonego podniebienia miękkiego, nieprawidłowego kształtu krtani oraz niedorozwoju pierścieni tchawicy) bardzo ważnym czynnikiem profilaktycznym jest niedopuszczenie do otyłości. Bez względu na wybór modelu żywienia – dieta domowa, karma sucha, karma mokra – ilość pokarmu, jego kaloryczność oraz ilość składników odżywczych muszą być dostosowane do masy ciała buldoga, fazy jego wzrostu i dodatkowych aktywności fizycznych. O ile w przypadku karmy komercyjnej suchej bądź mokrej zadanie właściciela sprowadza się do ścisłego przestrzegania zaleceń producenta to w przypadku żywienia karmą domową należy dysponować wystarczającą wiedzą na temat wymagań żywieniowych swojego zwierzęcia. Najczęstszym błędem jest zbyt wysoka kaloryczność pokarmu, która wynika z braku umiejętności oszacowania gramatury surowców spożywczych. Czasami właściciele nie zdają sobie sprawy z gęstości energetycznej danego surowca wykorzystywanego do „produkcji” karmy domowej. Przykładowo 1 łyżka stołowa oleju roślinnego – nieodzownego suplementu dostarczającego niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-6 – to aż 90 kcal. Przy dobowym zapotrzebowaniu na poziomie 500 kcal taka jedna łyżka to aż 20% dobowego zapotrzebowania na energię. Systematyczne przekraczanie dobowego zapotrzebowania na energię o 20% przez okres około jednego miesiąca, a pies 15-20 kg zyskuje dodatkowe 5-10% masy ciała.
Z drugiej strony, zbyt wysoka kaloryczność dawki nie jest jednoznaczna z pokryciem normy na pozostałe składniki odżywcze. Przy wykorzystywaniu w konstruowaniu dawki pokarmowej produktów wysokoenergetycznych może dochodzić do pojawienia się niedoborów składników odżywczych przy nadmiarze energii a konsekwencją takiego żywienia jest otyłość przy objawach niedoborów witamin z grupy B oraz niektórych składników mineralnych (głównie mikroskładników).
Ze względu na skłonności do pojawiania się u buldogów francuskich stanów zapalnych, których objawami bezpośrednimi są zmiany skórne a pośrednimi stany zapalne błon śluzowych dróg oddechowych konieczne jest uwzględnienie w diecie kwasów tłuszczowych nienasyconych. Kwasy te pomagają w leczeniu lub łagodzą objawy różnych schorzeń i chorób skóry np. łuszczycy, atopowemu zapaleniu skóry, egzemom. Wyniki długoletnich obserwacji wskazują na to, że zastosowanie, jako leczenia wspomagającego przy łuszczycy oleju z wiesiołka (kwasy tłuszczowe z rodziny n-6) wraz z adekwatną dawką przeciwutleniaczy prowadzi do znacznie większej poprawy w stanie klinicznym niż inne sposoby postępowania leczniczego. Nie obserwuje się przy tym efektów ubocznych, z których najpoważniejszy problem stanowi uszkodzenie wątroby wywołane stosowaniem dużych dawek retinoidów. Atopowe zapalenie skóry jest najczęstszym chronicznym schorzeniem skóry o charakterze wypryskowym. Pomimo, że dokładna etiopatogeneza nie jest znana stosowanie kwasu gamma-linolenowego jest bardzo efektywne w leczeniu. Niedobory nienasyconych kwasów tłuszczowych prowadzą do stanów chorobowych nie tylko samej skóry, ale również jej przydatków. Pazury stają się łamliwe, jednocześnie spowolniony jest ich wzrost. Może dojść do rozwarstwiania się płytek oraz powstania plamek. Jeśli chodzi o pokrywę włosową skutki niedoboru objawić się mogą przez wypadanie, łamliwość, brak połysku a nawet pojawienia się fragmentów martwego naskórka.
Wspominając o kwasach nienasyconych koniecznie zwrócić należy uwagę na zachowanie właściwych proporcji między kwasami tłuszczowymi z rodzin n-3 (tłuszcze rybie) a n-6 (oleje roślinne). Nadmiar olejów roślinnych predysponuje do nasilenia stanów zapalnych.
Źródłami kwasów nienasyconych z rodziny n-3 w diecie buldoga francuskiego powinno być mięso rybie, tran rybi, podroby cielęce oraz wysokiej jakości mięso i tłuszcz drobiowy.
Ze względu na bardzo dobre umięśnienie buldogów francuskich, w ich diecie szczególną uwagę należy zwrócić na rodzaj i jakość źródeł białka – składników odpowiedzialnych za prawidłowy wzrost i rozwój organizmów młodych jak i utrzymanie zdrowia osobników dorosłych. Białka, których podstawowymi elementami są aminokwasy, stanowią zasadniczy element budowy wszystkich tkanek organizmu i wielu czynnych biologicznie związków, jak enzymy i hormony. Regulują procesy przemiany materii i wiele funkcji ustroju, zapewniając jego prawidłowy stan oraz przystosowanie się do zmian środowiska zewnętrznego. Nowoczesne podejście do żywienia dorosłych zwierząt polega na prawidłowym bilansowaniu zawartości aminokwasów w diecie a nie tylko ogólnej ilości białka. Ponieważ dokładne określenie zapotrzebowania psów na białko jest stosunkowo trudne i zależy od indywidualnych potrzeb danego zwierzęcia należy w każdym posiłku szczególną uwagę zwrócić na jakość surowca będącego jego źródłem. Nie musi być to za każdym razem polędwica wołowa ale preferowane powinny być wysokobiałkowe fragmenty mięsne. Po uwzględnieniu wartości energetycznej fragmenty mięsa zawierające tłuszcz też mogą być brane pod uwagę. Jako cenne źródło aminokwasów można potraktować mięso ścięgniste i włókniste, które w diecie buldoga powinno się znaleźć.
Ważną zasadą, która powinna być przestrzegana w komponowaniu dawki pokarmowej jest zasada urozmaicenia diety. Zasada ta sprowadza się do wykorzystywania jak największej ilości surowców będących źródłami poszczególnych składników odżywczych. Im większe urozmaicenie diety tym mniejsze ryzyko pojawienia się niedoborów składników odżywczych takich jak aminokwasy, kwasy tłuszczowe oraz witaminy i składniki mineralne. Nieocenione są także różne inne związki biologicznie czynne, których źródłami są surowce pochodzenia roślinnego głównie warzywa.
Wśród właścicieli tak uroczych psów jak buldogi francuskie mogą się znaleźć tacy, którzy jako formę nawiązania pozytywnych relacji z psem stosują przekąski. W takich sytuacjach jak szkolenie czy spacer są one bardzo wygodną metodą budowania pozytywnych zachowań. Niestety, ich stosowanie w nadmiarze może być przyczyną nadwagi i otyłości, gdyż są to produkty o wysokiej zawartości tłuszczu i węglowodanów, które to właśnie składniki odpowiadają za wysoką atrakcyjność smakową przekąsek. Wyedukowany właściciel zdający sobie sprawę z zagrożenia jakie stwarzają nadwaga i otyłość powinien traktować przekąski jako dodatkowe źródło energii i uwzględniać ich kaloryczność w bilansowaniu dobowego zapotrzebowania energetycznego swojego psa.
Komercyjnie produkowane przekąski dla psów zawierają głównie dwa składniki, które sprawiają, że są to produkty wysokoenergetyczne. Są to węglowodany (stosowane głównie jako surowce umożliwiające formowanie przekąski w pożądany kształt) oraz tłuszcze, których zadanie polega na poprawie smakowitości takiego jedzenia. Podawanie przekąsek musi być zatem uwzględnione w bilansie energetycznym dobowego zapotrzebowania psa.
Trzeba jednak pamiętać, że w przeciwieństwie do pełnoporcjowej karmy dla psa, przekąski nie są pełnowartościowym produktem. Poprzez wysoką zawartość tłuszczu i węglowodanów są dobrym nośnikiem energii, ale nie zawierają wszystkich pozostałych składników odżywczych w wystarczających proporcjach. Stąd też słuszna obawa, że nadmiar przekąsek może doprowadzić do nadwagi i otyłości przy pojawiających się objawach niedoborów niektórych składników odżywczych. Z punktu widzenia dietetyka taka sytuacja będzie trudna do zdiagnozowania tylko na podstawie oceny sylwetki psa, który z pozoru je za dużo a jednak brakuje mu niektórych ważnych składników odżywczych.
Bezpieczna formą zajęcia czasu psa w przypadku naszej nieobecności w domu mogą być specjalne zabawki, np. wykonane z kauczuku lub innego twardego ale elastycznego tworzywa, które mają specjalnie przygotowane otwory, gdzie możemy wsadzić kawałki jedzenia. Pies, próbując się do nich dostać, pracowicie spędza czas w samotności, a właściciel ma pewność, że podczas jego nieobecności dom pozostaje bezpieczny. Stosowanie tego typu „wypełniaczy” czasu ma duże znaczenie w przypadku szczeniąt i psów młodych, a z punktu widzenia żywienia nie ma wpływu na zwiększenie w istotny sposób energetyczności dziennej dawki żywieniowej.
Omawiając temat przekąsek należy także pomyśleć o ewentualnych korzyściach, które pies może odnieść w przypadku stosowania przekąsek, które poza wartością odżywczą mogą być źródłem związków biologicznie czynnych, wywierających różne efekty prozdrowotne. Przekąski będące źródłem fitozwiązków, włókna pokarmowego, składników prebiotycznych czy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych są z pewnością ciekawą i przynoszącą efekt profilaktyczny formą urozmaicenia diety psa.
Wygodnym sposobem na uzupełnienie diety w różnego rodzaju związki odżywcze, włączając witaminy i składniki mineralne wydają się być suplementy diety. Problemem zostaje tylko pytanie: czy właściciel posiada wystarczającą wiedzę pozwalającą mu oszacować rzeczywiste zapotrzebowanie na dany składnik odżywczy. Suplementy diety obecne na rynku zoologicznym są źródłem składników witaminowych, mineralnych bądź innych związków biologicznie czynnych, którym przypisuje się szerokie spektrum potencjalnych właściwości. Szeroka gama suplementów sugeruje, że istnieje realny problem z ilością danych składników odżywczych w komercyjnych karmach dla zwierząt i daje sygnał właścicielowi, że chcąc dbać o zdrowie swojego zwierzęcia zmuszony jest wspomagać się suplementami diety. Takie podejście do problemu suplementów diety jest bardzo niebezpieczne. Wykorzystując w żywieniu psa gotowe komercyjne, pełnoporcjowe karmy – zarówno suche jak i mokre – teoretycznie nie ma powodu dla suplementowania diety w dodatkowe składniki mineralne czy witaminowe. To producent poprzez przestrzeganie norm zawartości składników odżywczych w swoich produktach daje gwarancję ich odpowiedniej ilości i jakości. Problem pojawia się tylko wtedy, kiedy właściciel jest w stanie zaobserwować objawy niedoborów wybranych składników odżywczych, ale nawet wtedy sugeruje się zmianę karmy (jej rodzaju lub producenta) aniżeli stosowanie suplementów diety. Suplementy diety zawierające w swoim składzie substancje mineralne i witaminowe powinny być natomiast stosowane w przypadku żywienia buldoga francuskiego dietą domową. Zawartość szczególnie składników mineralnych i witaminowych w produktach spożywczych wykorzystywanych do „stworzenia” karmy domowej jest deficytowa w stosunku do zapotrzebowania i dlatego suplementy diety w tym przypadku są niezbędne. Szczególnie zalecane są te suplementy diety, które są źródłem wapnia, miedzi, cynku, witaminy E i witamin z grupy B. Istnieją sposoby na uzupełnianie diety we wszystkie składniki odżywcze bazując tylko na produktach spożywczych, ale wymaga to dużej wiedzy i doświadczenia.
Bezwzględnie należy podkreślić, że poruszając problematykę związaną w wykorzystaniem suplementów diety chcę zwrócić uwagę, że tylko prawidłowo zbilansowane dieta jest w stanie dostarczyć wszystkich niezbędnych składników – zarówno tych o których wiemy stosunkowo dużo jak i tych, które są nieodzownym elementem diety a o istnieniu których nie mamy jeszcze wiedzy. Tylko te składniki, pochodzące z diety, dają gwarancję prawidłowej regulacji procesów metabolicznych i biochemicznych. Jednakże jeżeli istnieje konieczność stosowania suplementów diety należy przestrzegać dobowego zalecanego poziomu spożycia substancji czynnych.
Ze względu na predyspozycje rasowe do otyłości, w życiu buldoga francuskiego istotna rolę powinna odgrywać aktywność fizyczna. Jej intensywność musi być jednak dostosowana do możliwości psa jakim jest buldog francuski – silnie umięśniony, średniej wielkości pies z predyspozycją do problemów oddechowych (ze względu na specyfikę budowy czaszki). U takich psów przy bardzo intensywnym wysiłku fizycznym może dochodzić do tzw. długu tlenowego, stanu „przeciążenia” organizmu po którym musi nastąpić okres regeneracji. W tym okresie ważna jest przede wszystkim dieta lekkostrawna ale pełnoporcjowa zawierająca łatwowchłanialne źródła energii. Wybierając żywienie domowe podawać należy adekwatną ilość białka o wysokiej strawności (preferowane białko pochodzenia zwierzęcego a nie roślinnego) i zawartości kwasów tłuszczowych nienasyconych, które wspomogą proces regeneracji tkanek. W wyborze karmy komercyjnej – preferowana jest karma mokra, należy zwrócić uwagę na rodzaj surowców wykorzystanych do jej produkcji oraz ilość energii strawnej, która w szybki sposób uzupełni niedobory energetyczne oraz dostarczy energię dla przemian metabolicznych składników białkowych. Ważne jest także aby dzienną dawkę pokarmową podawać w mniejszych ilościach ale w krótszych odstępach czasu. W okresie regeneracji powysiłkowej ważne jest dostarczenie składników o charakterze przeciwutleniającym (witamina E, C oraz związki roślinne o znanych i potwierdzonych właściwościach). Ich źródłem są warzywa i owoce oraz oleje roślinne.
Stosując prawidłowo zbilansowaną dietę nie jest konieczne stosowanie substancji wspomagających rozwój mięśni czy pomagających lipolizę tkanki tłuszczowej (aminokwasy czy L-karnityna).
Wszystkie zaprezentowane przepisy pokrywają dobowe zapotrzebowanie na składniki odżywcze i energię (dobową dawkę należy podzielić na minimum dwie porcje). Przykładowe dawki pokarmowe są przeznaczone dla psa/suki rasy buldog francuski. Dla obliczeń założono masę ciała psa/suki 10-12 kg.
