Wolność psa/kota – co to oznacza?

Zgodnie z polskimi przepisami, zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu. W kontaktach ze zwierzętami powinniśmy się więc kierować przede wszystkim ich dobrem.

Źródło: Shutterstock

Traktowanie przez prawo zwierząt jako dobra ogólnonarodowego nie przesądza jednak o ich własności. Kwestia ta uregulowana została jedynie w stosunku do zwierząt łownych. A zatem zwierzęta dzikie – ale inne niż łowne, które są własnością Skarbu Państwa – są zwierzętami niczyimi.

Pomijając aspekt własności, zwierzęta są jednak, przede wszystkim, istotami wolnymi. Nie oznacza to jednak, że nie są one, do pewnego stopnia, w swoim bytowaniu uzależnione od człowieka. Należy jednak odróżnić zwierzęta wolno żyjące od zwierząt bezdomnych.

Zwierzęta wolno żyjące są to zwierzęta nieudomowione, żyjące w warunkach niezależnych od człowieka. Natomiast zwierzęta bezdomne to takie, które były zwierzętami domowymi lub gospodarskimi, ale uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a niemożliwe jest ustalenie ich dotychczasowego właściciela lub osoby, pod opieką której pozostawały.  

Bezdomność zwierząt jest poważnym zjawiskiem społecznym. Głównych jego przyczyn upatruję się w niekontrolowanym rozmnażaniu się zwierząt, porzucaniu zwierząt przez właścicieli, ucieczkach zwierząt, łatwość wejścia w posiadanie zwierząt, panującej modzie na dane rasy zwierząt, a także braku edukacji i wiedzy społeczeństwa w zakresie metod zapobiegania bezdomności, ze szczególnym uwzględnieniem sterylizacji i kastracji.

Koty żyjące na wolności, w szczególności populacja kotów miejskich – to zwierzęta wolno żyjące, ale nie zdziczałe, nie należy ich też traktować jako bezdomne – są to zazwyczaj zwierzęta, które urodziły się na wolności, nigdy nie miały właściciela ani opiekuna. Zazwyczaj nawet go nie potrzebują. Dlatego też nie należy na siłę ingerować w ich byt, np. za wszelką cenę łapać czy odwozić do schroniska. Dawały i dadzą sobie radę w stanie wolnym – należy im tylko trochę w tym dopomóc.

Trochę inaczej jest z psami. Często te poruszające się bez właściciela właśnie się zgubiły lub zostały w bezmyślny sposób porzucone. Zazwyczaj też to psy gorzej radzą sobie na wolności. Tu możemy zatem mówić bezdomności szczególnie w warunkach miejskich.

Rozróżnienie pojęć i ustalenie różnicy między zwierzętami wolno żyjącymi i bezdomnymi ma istotne znaczenie dla naszego postępowania wobec takich zwierząt: w przypadku bezdomności powinniśmy reagować i podejmować kroki, które umożliwią godne bytowanie zwierzętom, natomiast w przypadku zwierząt dziko żyjących – pozwólmy im cieszyć się wolnością, czasami tylko z niewielką pomocą.