Choroba atakuje zwykle młode koty (w wieku od 2 miesięcy do 2 lat), rzadko koty starsze. Sporadyczne przypadki zachorowań odnotowano także w ogrodach zoologicznych (leopard, tygrys, ryś). Specjalnie wrażliwą rasą wydają się być koty syjamskie. Pierwsze przypadki choroby zostały opisane już w 1938 r. w USA, w Polsce natomiast w 1957 roku.
Źródło: Shutterstock
Chorobę wywołuje wirus zaliczany do grupy wirusów parvo. Wytrzymałość wirusa panleukopenii jest dość znaczna. W stanie wysuszonym pozostaje on żywy przez wiele miesięcy. W materiale gnijącym w temperaturze 4 stopni C. przeżywa ponad dwa miesiące, w chłodni nawet ponad 188 dni.
Źródłem zakażenia są zwierzęta chore, które wraz z kałem, kropelkami śluzu z dróg oddechowych, niekiedy z moczem wydalają chorobotwórczy wirus do środowiska. Zwłoki padłych zwierząt to także poważne i groźne źródło zakażenia. W warunkach naturalnych do zakażenia dochodzi na drodze doustnej i donosowej, nie wyklucza się również, że zakażenie może mieć miejsce na skutek ukuć pcheł i innych ektopasożytów.
Chorują najczęściej osobniki młode tj. pomiędzy 3 a 4 miesiącem, jednak zdarzały się przypadki zachorowań kotów hodowlanych znajdujących się w pełnej izolacji, u których do zakażenia dochodziło w sposób pośredni. Niektórzy autorzy prac badawczych nad tą jednostką chorobową donoszą, że rasowe koty syjamskie i perskie są szczególnie podatne na zachorowania ze względu na recesywne geny (anomalie budowy leukocytów). Trzeba podkreślić, że śmiertelność w poszczególnych epizootiach sięga od 50 nawet do 90%.
Inkubacja choroby wynosi od 4 do 9 dni. Odnotowywano jednak nawet przypadki dwunastodniowej inkubacji choroby. Choroba może przebiegać w postaci nadostrej lub ostrej.
Z odległości kilku kroków od zwierzęcia słychać odgłosy bulgotania i przelewania się treści pokarmowej jelit. Kot wydaje bolesne jęki. Kał jest rzadki i bardzo cuchnący. Temperatura chorego zwierzęcia podnosi się do 40 – 41 stopni C, po czym szybko opada. Następuje całkowity zanik apetytu, natomiast utrzymuje się pragnienie. Chore zwierzęta giną w ciągu 24 - 48 godzin, często z głową opartą o naczynie z wodą.
W przypadkach łagodniejszych choroba trwa 5-6 dni. Objawy ze strony układu oddechowego nie występują lub pojawiają się dopiero w ostatnim okresie choroby na skutek powikłań bakteryjnych i wirusowych.
Zwierzęta, które przeżyją 9-10 dni powracają do zdrowia po dłuższej rekonwalescencji. W przebiegu panleukopenii stosunkowo rzadko pojawia się krwista biegunka oraz wycieki z nosa i worka spojówkowego. W niektórych przypadkach w jamie ustnej i wokół oczu obserwuje się stan zapalny, a potem nekrotyczne zmiany błony śluzowej. Na brzegu języka mogą pojawiać się owrzodzenia. Być może pojawienie się tych zmian jest następstwem powikłań wirusem Herpes.
Rokowanie przy panleukopenii jest uzależnione od postaci jaką przybierze choroba. W postaci nadostrej i ostrej jest to rokowanie niepomyślne, przy formie łagodnej ostrożne, gdyż śmiertelność wśród chorych kotów jest bardzo duża.
Leczenie swoiste choroby polega na podaniu surowicy, leczenie objawowe i wspomagające na uzupełnianiu strat wodno-elektrolitowych, podawaniu środków przeciw wymiotnych i osłonie antybiotykowej ze względu na możliwość wystąpienia powikłań bakteryjnych. Bardzo ważne jest zapobieganie chorobie poprzez dokonanie szczepienia ochronnego przeciwko panleukopenii, które to praktycznie eliminuje możliwość zachorowania na tę groźną chorobę.
