Czym jest proces starzenia? Jak powinniśmy wspomagać organizm pupila, aby jak najdłużej opierał się temu procesowi? Jednym z rozwiązań jest zdrowa i bogata w odżywcze substancje dieta - dieta suplementowana.
Źródło: Shutterstock
Aby zrozumieć, dlaczego suplementy diety mogą pomóc w spowlonieniu procesu starzenia się komórek psiego organizmu musimy zrozumieć, na czym ów proces polega. Obecnie istnieje wiele teorii i hipotez starających się wyjaśnić przyczyny starzenia się komórek i organizmów, z których tylko część ma charakter oryginalny, pozostałe są poszerzeniem, kompilacją lub modyfikacja wcześniej zaproponowanych teorii. Nie ma jednak wątpliwości, że u podstaw tego zjawiska leży starzenie się i obumieranie pojedynczych komórek, z których są zbudowane tkanki i narządy. Wiąże się to z większą częstością występowania wielu chorób, m.in. chorób neurozwyrodnieniowych, nowotworów i wielu innych. Istnienie tak dużej liczby teorii wskazuje na to, iż problem przyczyn starzenia się nie jest jak dotąd wyjaśniony.
Jedną z najbardziej popularnych obecnie jest hipotez na temat starości jest wolnorodnikowa teoria starzenia się organizmu. Nie jest to teoria nowa. Sformułował ją w latach 50-tych XX wieku Denham Harman, opierając się na wcześniejszych badaniach wpływu metabolizmu tlenowego na długość życia organizmu. W myśl tej teorii pierwotną przyczyną zmian starczych są wolne rodniki lub inne związki o charakterze wolnorodnikowym, które są nieuniknionym elementem metabolizmu każdej komórki aerobowej. Reaktywne formy tlenu (RFT) generowane nieustannie w komórkach mogą powodować uszkodzenia biologicznie ważnych struktur i procesów komórkowych, co według teorii wolnorodnikowej może być molekularnym podłożem procesu starzenia się. Uszkadzające działanie wolnych rodników związane jest z ich bardzo dużą reaktywnością, czyli łatwością z jaką substancje te mogą wchodzić w reakcje ze wszystkimi organicznymi składnikami komórek.
Oczywiście organizmy wytworzyły szereg mechanizmów obronnych zabezpieczających je przed powstawaniem i szkodliwym działaniem RFT, jednak w niektórych warunkach ta naturalna bariera przeciwutleniająca nie wystarcza. Przesunięcie tzw. równowagi „prooksydacyjno-przeciwutleniającej” w kierunku reakcji utleniania nazywane jest stresem oksydacyjnym. Dane badawcze ostatnich lat wskazują na nasilanie się stresu oksydacyjnego w procesie starzenia się organizmów.
Na procesy starzenia się organizmu mają wpływ zarówno czynniki genetyczne jak i środowiskowe. Czynniki środowiskowe - takie jak: zanieczyszczenie środowiska naturalnego, chemizacja rolnictwa, uprzemysłowienie, brak aktywności fizycznej, czy nieprawidłowe odżywianie - przyczyniają się do zmniejszenia zdolności organizmu do utrzymania homeostazy. Stres oksydacyjny, wynikający z upośledzenia naturalnych mechanizmów obronnych, może sprzyjać występowaniu u osobników starszych wielu chorób, takich jak: cukrzyca, nowotwory, choroby układu nerwowego, pokarmowego, powstawanie ognisk zapalnych i innych.
Dotychczas w niewielkim stopniu zwracano uwagę na wpływ diety na procesy starzenia, jednak badania ostatnich lat dowodzą, iż w dużej mierze można hamować zmiany degeneracyjne nasilające się z wiekiem, poprzez odpowiedni sposób odżywiania. Żywność bogata w substancje przeciwutleniające, takie jak witaminy czy związki polifenolowe neutralizujące wolne rodniki, może spowalniać procesy starzenia poprzez hamowanie zmian degeneracyjnych.
W żywieniu psa starego, ale także w przypadku psa dorosłego, powinno się stosować związki biologicznie czynne, które mają udokumentowany wpływ na opóźnianie procesu starzenia się. W przypadku psa dorosłego można mówić o dietoprofilaktyce, dzięki której pies w swoim ostatnim etapie życia będzie mniej narażony na typowe dolegliwości wieku starczego.
Niewątpliwie takimi zdrowymi związkami są związki polifenolowe, a wśród nich flawonoidy, które w naturalny sposób występują w produktach pochodzenia roślinnego. Zwiększając ilość warzyw w diecie psa w naturalny sposób dostarczamy mu tychże cennych związków. Cennym dla konsumenta wskaźnikiem zawartości flawonoidów w danym surowcu spożywczym może być jego kolor – im bardziej intensywniejsza barwa tym większe zróżnicowanie flawonoidów w nim występujących.
Flawonoidy w organizmach żywych pełnią między innymi następujące funkcje:
Tak szerokie spektrum możliwych działań flawonoidów może wskazywać na konieczność ich wykorzystywania w żywieniu psa. Problemem jest tylko forma w jakiej te związki będą wprowadzane do diety. Najbezpieczniejszą formą wydaje się być pokarm, który spożywają codziennie psy. Nawet jeżeli jest to pełnoporcjowa karma sucha bądź mokra, wprowadzenie do diety dodatkowej porcji warzyw nie powinno powodować zbytniego obciążenia przewodu pokarmowego. Problematyczne mogą być wszelkie suplementy diety, które takie związki zawierają. Źródłem związków flawonoidowych i polifenolowych w suplementach diety są przede wszystkim koncentraty ziołowe, w których stężenie związków biologicznie czynne jest kilkukrotnie wyższe aniżeli w produktach spożywczych. Nieumiejętne stosowanie takich suplementów może powodować przedawkowanie, objawiające się w najlepszym przypadku dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. Dzięki swoim wysokim biologicznym właściwościom związki polifenolowe mogą także wykazywać negatywny wpływ na funkcje komórek – i o tym należy pamiętać przy stosowaniu suplementów diety jako wygodnej ale wymagającej uwagi metody wspomagania dietoprofilaktycznego.
Innymi grupami związków biologicznie czynnych, które w diecie psa dorosłego/starszego/starego muszą się znaleźć to witaminy o właściwościach przeciwutleniających: witaminy z grupy E czy karotenoidy Związki te działają przede wszystkim jako przeciwutleniacze, które lokując się warstwie lipidowej błon komórkowych w skuteczny sposób zabezpieczają jej składniki przed utlenianiem. Przy braku dolegliwości związanych z kamieniami nerkowymi można stosować witaminę C jako substancji silnie zabezpieczającej z kolei składniki rozpuszczone w cytozolu komórek.
W ramach podsumowania, żywiąc psa starszego lepiej zwrócić szczególną uwagę na dobór surowców spożywczych w celu konstruowania dawki pokarmowej, aniżeli „wyręczać” się suplementami diety. Aczkolwiek tego typu produkty przy zachowaniu ostrożności mogą być źródłem związków biologicznie czynnych które nigdy wcześnie nie znalazły się w diecie psa a poprzez silne właściwości biologiczne mogą pełnić pomocną rolę w dietoprofilaktyce chorób towarzyszących starzeniu się.
