Układ pokarmowy kota znacznie różni się od układu innych ssaków, ze względu na to, że kot jest wyłącznie mięsożercą. Właściciele mruczków bardzo często nie biorą tej ważnej cechy pod uwagę w kwestii odżywiania pupili.
Koty są typowymi mięsożercami.
Źródło: Shutterstock
Jama ustna
Pamiętać należy, ze koty w naturze są myśliwymi. Zęby kotowatych zostały przystosowane do zabijania ofiary i rozrywania mięsa. Górne i dolne siekacze oraz kły trzymają pokarm, przedtrzonowce i trzonowce rozcinają go na mniejsze kawałki.
Szczęka kota porusza się tylko w górę i w dół, stąd brak przystosowania do miażdżenia i żucia pokarmu (w jamie ustnej kota nie funkcjonują enzymy trawienne, zatem pokarmem nie jest poddawany wstępnej obróbce, ślina służy tylko do nawilżenia pokarmu). Chropowaty język służył kiedyś do zlizywania resztek mięsa z kości, dziś głównym jego zadaniem jest pielęgnowanie sierści. Na języku znajdują się brodawki smakowe (na koniuszku, po bokach i przy nasadzie języka).
Smakowitość jest istotną cechą pokarmu wybieranego przez koty, ponieważ zmysł smaku jest u nich dosyć słabo rozwinięty. Co ważne, kot nie posiada zdolności odczuwania słodkiego smaku. Jako typowy mięsożerca, nie potrzebuje w swojej diecie zbyt dużo cukrów, a ich nadmiar powoduje problemy trawienne. Dużo większą rolę odgrywa zapach (np. kot potrafi „wyczuwać” tłuszcz za pomocą węchu). Natura wyposażyła koty w wyjątkowy organ, zwany narządem Jacobsona. Jest on połączeniem zmysłu węchu i smaku, znajduje się w przedniej części podniebienia. Bodźce odbierane przez ten organ wędrują do części mózgu odpowiedzialnej za płciowość. W ten sposób koty „smakują” zapach np. w sytuacjach, kiedy atrakcyjna woń nie jest zbyt intensywna, a kot chce ją lepiej zbadać. Możemy wtedy zaobserwować charakterystyczny grymas kociej mordki: kot otwiera lekko pyszczek, marszczy nos i unosi wargi.
Przełyk
Koci przełyk jest niezwykle umięśniony na całej swej długości (porównując- u człowieka tylko górna część jest umięśniona). Pomaga to w przełykaniu większych kawałków pokarmu, a także zwracaniu niestrawnych elementów (np. kości). Przełyk cechują także ruchy perystaltyczne, podobne jak w jelitach i umożliwiające przesuwanie pokarmu do dalszych odcinków układu pokarmowego.
Żołądek
Żołądek kota jest stosunkowo mały, przystosowany do ciągłej pracy. Ofiarami kotów padają najczęściej małe gryzonie, dlatego też kotowate przyzwyczajone są do pobierania pokarmu w małych ilościach, a często (kot domowy pobiera pokarm nawet do 20 razy dziennie). Podobnie jak w naszym żołądku jedzenie jest poddawane obróbce dzięki enzymom trawiennym i kwasowi solnemu, który występuje w dużym stężeniu. W związku z tym pH żołądka kota jest dużo niższe niż u człowieka, aby ułatwić mu trawienie drobnych kości ofiar. Wiąże się z tym także mała odporność na działanie bakterii, ponieważ koty rzadko jedzą pokarmy zepsute, sfermentowane, zatem flora bakteryjna nie jest u nich tak zróżnicowana, jak u innych ssaków.
Wątroba
Wątroba jest jednym z największych narządów. Pełni bardzo wiele ważnych funkcji: poza trawieniem i wydalaniem, unieszkodliwia takżetoksyny wprowadzone wraz z pokarmem, pomaga w zachowaniu równowagi hormonalnej i odpowiedniego składu krwi. Niestety, organ ten jest bardzo wrażliwy na toksyny nie mające pochodzenia naturalnego, np. chemiczne detergenty, czy środki farmakologiczne (paracetamol i aspiryna mogą doprowadzić kota do śmierci!). Kocia wątroba przekształca także substancje odżywcze z jelit w kwasy tłuszczowe i aminokwasy, będące budulcami dla całego organizmu.
Trzustka
Trzustka jest narządem odpowiedzialnym za regulowanie poziomu hormonów, przede wszystkim insuliny, a także produkcję soku żołądkowego zawierającego enzymy trawienne. Trzustka odprowadza enzymy do dwunastnicy przewodem, który na pewnym etapie jest wspólny także dla wątroby (odprowadzającej enzymy wątrobowe i żółć), dlatego bardzo często schorzenia wątroby i trzustki występują równocześnie.
Jelita
W jelitach zachodzi trawienie właściwe, czyli wchłanianie wszystkich potrzebnych składników odżywczych, witamin i innych na całej długości tego narządu poprzez kosmki jelitowe. Kocie jelita są stosunkowo krótkie, co utrudnia trawienie węglowodanów. Jest to kolejna cecha wynikająca z mięsożerności kotów. Cały układ pokarmowy kotowatych jest przystosowany do niezalegania treści pokarmowych, dlatego wszelkie pokarmy ciężkostrawne są usuwane z organizmu w prawie niezmienionym stanie. Gdy substancje odżywcze zostaną wchłonięte, treść pokarmowa dociera do jelita grubego, gdzie podlega rozkładowi bakteryjnemu i pozbawieniu wody. Przez ściany okrężnicy wydzielany jest śluz ułatwiający wydalanie kału.
