Owczarek Australijski - piękny, choć trudny

Choć piękny, owczarek australijski może zaskoczyć początkującego hodowcę trudnym charakterem. Pies z amerykańskim rodowodem i mylącą nazwą będzie doskonałym towarzyszem, jednak nie dla każdego. Jakie są owczarki australijskie i o czym należy pamiętać biorąc pod uwagę zakup czworonoga tej rasy?

Źródło: fot. Tomasz Mońko, www.facebook.com/tomasz.monko

Owczarek Australijski - historia rasy

Nazwa rasy, sugerująca australijski rodowód owczarka okazuje się być myląca. O jego pochodzeniu świadczy raczej przydomek - typ amerykański. Rasa ukształtowała się bowiem na zachodzie Stanów Zjednoczonych. Zapotrzebowanie na psy pasterskie rosło na tamtych terenach od XVII wieku, kiedy to przybywający na kontynent Ameryki Północnej nowi osadnicy przywozili ze sobą owce. Pod koniec XIX wieku do Stanów Zjednoczonych zaczęto sprowadzać gatunek owiec merynosowych, właśnie z Australii. I to prawdopodobnie od psów, które docierały na nowy kontynent razem ze stadami wzięła się późniejsza nazwa rasy - "australian shepherd" czyli owczarek australijski

Pierwszym stowarzyszeniem dotyczącym rasy owczarków australijskich był powstały w latach 50. XX wieku Australian Shepherd Club of America (ASCA). Z kolei rejestr psów zaczęto prowadzić w latach 70. Przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI) owczarek australijski został uznany w roku 1996. Rok wcześniej w Polsce pojawiła się pierwsza suczka tej rasy. Najwcześniejszy polski miot owczarków australijskich przyszedł na świat w 2003 roku.

Budowa i umaszczenie

Owczarek australijski jest psem średniej wielkości. Samce osiągają wysokość w kłębie 51-58 cm, a samice 46-53 cm. Charakterystyczna dla rasy jest proporcjonalna, harmonijna sylwetka z umiarkowanym kośćcem. Ciało owczarka jest muskularne, ale nie sprawia wrażenia tęgości. Psy osiągają wagę w przedziale 20-30 kg, a suki 15-25 kg. Jednym z wyjątkowych aspektów w przypadku owczarków australijskich jest ich sierść. Półdługa, dwuwarstwowa szata, która może przybierać formę prostą lub lekko falistą jest wyjątkowo odporna na warunki atmosferyczne dzięki gęstemu podszerstkowi. Szczególnie wyróżniające jest jednak możliwe ubarwienie psów.  

Rasa, jaką jest owczarek australijski umaszczenie posiada niezwykle różnorodne. Między innymi to właśnie nietuzinkowy wygląd wpływa na rosnącą popularność owczarków. Cztery podstawowe rodzaje ubarwienia to czarne, czekoladowe, niebiesko - marmurkowe (blue merle) i czekoladowo - marmurkowe (red merle). Według statystyk, ze względu na walory estetyczne owczarek australijski blue merle jest najbardziej pożądanym spośród możliwych opcji umaszczenia rasy. Każdej spośród wymienionych maści mogą towarzyszyć białe znaczenia i podpalania. Ponadto, wyróżnia się aż 16 dopuszczalnych kombinacji kolorystycznych. Wszystko to sprawia, że praktycznie każdy pies jest ubarwiony w sposób charakterystyczny tylko dla siebie. Również niezwykłość tęczówek owczarków australijskich wpływa na duże różnice indywidualne w ich wyglądzie. Ich oczy mogą bowiem występować we wszystkich połączeniach odcieni błękitów, brązów i bursztynu z dowolnymi wariacjami plamek i przebarwień. 

Owczarek Australijski charakter - dlaczego nie jest polecany początkującym?

Owczarek australijski to pasterski pies pracujący. Niezwykle inteligentne i wytrzymałe stworzenie o nieokiełznanym temperamencie będzie świetnym opiekunem stada lub towarzyszem w psich sportach. Jako domowy pupil polecany jest jednak tylko osobom aktywnym. W żadnym razie nie nadaje się na zwierzę kanapowe. 

Linie hodowlane

Możliwe do spotkania są dwie linie hodowlane owczarków australijskich. Linia użytkowa i wystawowa. Hodowla tych pierwszych miała na celu przygotowanie jak najlepszych psów pasterskich do pracy przy zwierzętach gospodarskich. Czworonogi z tej grupy odznaczają się wyjątkowo silnymi instynktami stróżowania i pasienia. W toku ich hodowli nie przywiązywano większej wagi do utrwalenia cech estetycznych. Dlatego też różnią się wyglądem od swoich wystawowych krewnych. Owczarki australijskie wystawowe hodowane są w celu maksymalizacji pozytywnych walorów wyglądu rasy. Są więc bardziej masywne od psów użytkowych. Główną cechą ich wyglądu jest budzące zachwyt bujne, lśniące futro, pożądane przez wszystkich właścicieli biorących udział w wystawach.

Instynkty pasterskie są rzeczywiście silniejsze w linii użytkowej. Nie znaczy to jednak, że druga grupa je zatraciła. Owczarek australijski z wystawowej linii hodowlanej to pies o silnych pierwotnych instynktach i niewyczerpanych pokładach energii. Dla zachowania dobrego samopoczucia i możliwości odpowiedniego zachowania się pupila, konieczne jest zapewnienie mu nie tylko dużych, regularnych dawek ruchu, ale również zajęć umysłowych. 

Dobrze wychowany kompan dla całej rodziny

Dobrze prowadzony pies, nawet ten pochodzący z linii użytkowej może być doskonałym towarzyszem dla całej rodziny. Owczarki australijskie wykazują się bowiem nie tylko znaczną aktywnością i inteligencją, ale również dużą chęcią do współpracy z człowiekiem. W związku z tym są bardzo podatne na działanie szkolenia. Te pozytywne cechy czynią go oczywiście idealnym materiałem zarówno na psa pasterskiego, jak i pomocnika w ratownictwie. Owczarek australijski świetnie sprawdzi się również jako kompan w aktywnościach sportowych. Odpowiednio zadbane i przeszkolone psy potrafią dogadać się z dziećmi i innymi zwierzętami, dzięki czemu nadadzą się na towarzyszy rodziny.

Niebezpieczeństwo braku doświadczenia

Dlaczego jednak tak ważne jest doświadczenie w pracy z psami i posiadanie specjalistycznej wiedzy na ten temat? Owczarek australijski, któremu nie zapewni się odpowiedniej dawki ruchu ze stymulacją umysłową może sprawiać wiele problemów. Ten pies o silnych instynktach pierwotnych, w przypadku braku możliwości rozładowania energii stanie się reaktywny, a nawet będzie przejawiał agresję. Niezaspokojona potrzeba aktywności podobnych do zajęć psów pasterskich może skutkować niepożądanym zachowaniem, takim jak próby zaganiania i podszczypywania biegających dzieci. Ułożenie tej rasy nie sprawia problemów doświadczonym hodowcom. Początkujący jednak mogą w relacji z owczarkiem napotkać na wiele, często niebezpiecznych problemów. Ze względu na to, osobom które nie są pewne swoich możliwości zapanowania nad psem o trudniejszym charakterze zaleca się wybór innej rasy lub nawiązanie kontaktu z psim behawiorystą i treserem. 

Szkolenie i stosunek do innych

Jeszcze jednym problemem związanym z użytkową historią rasy jest możliwość przejawiania silnego instynktu terytorialnego. Naturalna w takiej sytuacji jest chęć ochrony terenu posesji przed wstępem innych ludzi i psów. Choć w stosunku do obcych ludzi owczarki australijskie rzadko są agresywne, mogą jednak bywać nadmiernie szczekliwe. Z problemem można poradzić sobie za pomocą socjalizacji pupila od najwcześniejszych momentów. Ważnym aspektem w tresurze psów jest to, że na wszystkie sytuacje, do których chce się przyzwyczaić zwierzę, konieczne jest ich eksponowanie przed ukończeniem przez szczeniaka trzeciego miesiąca życia. 

Owczarki australijskie bardzo chętnie biorą udział w szkoleniu i nie wymagają zaawansowanych metod motywacji. Zalecaną metodą jest oczywiście wychowywanie ich za pomocą wzmocnień pozytywnych, za które wystarczają zazwyczaj aktywna uwaga właściciela i wspólna zabawa. W przypadku ras o tym stopniu trudności konieczne jest pozyskanie odpowiedniej wiedzy na temat tresury przed zaproszeniem zwierzaka do swojego życia. Najważniejszą cechą opiekuna jest konsekwentność. Jeśli chodzi o wychowywanie ras tak aktywnych jak owczarki australijskie, oprócz standardowego szkolenia zaleca się wkomponowanie w plan czasowy treningów jednego z psich sportów.

Dbałość o zdrowie 

Z każdą psią rasą, zazwyczaj ze względu na istnienie niekontrolowanych pseudohodowli, wiążą się charakterystyczne choroby. Bardzo ważne jest zapoznanie się z ich listą jeszcze przed zakupem zwierzaka, żeby wiedzieć na co zwrócić szczególną uwagę i jakie objawy powinny być uznane za niepokojące. Jednymi z najbardziej powszechnych problemów zdrowotnych są schorzenia związane z narządem wzroku. Owczarki australijskie często dotyka młodzieńcza katarakta lub postępujący zanik siatkówki, które mogą prowadzić nawet do ślepoty. Częstymi problemami są również dysplazje stawów biodrowych i stawów łokciowych. U rasy obserwuje się również stosunkowo często występującą epilepsję i wady zgryzu. 

Bardzo ważne jest więc kupowanie psów jedynie w profesjonalnych hodowlach. Pomaga to zmniejszyć ryzyko występowania niebezpiecznych schorzeń. Hodowcy mogą przedstawić przyszłemu właścicielowi dokumentację dotyczącą ewentualnego prawdopodobieństwa schorzeń genetycznych u urodzonych u nich zwierząt. Należy również pamiętać o sezonowych kontrolach u weterynarza zaznajomionego ze specyfiką rasy.

Pielęgnacja

Ze względu na wysoki poziom aktywności fizycznej owczarków australijskich, wyjątkowo ważne jest ich prawidłowe żywienie. Zaleca się pokarm złożony w 70% z mięsa oraz 30% żywności roślinnej. Zbędnymi w psiej diecie są produkty zbożowe. Korzystając z gotowej karmy należy wybierać tylko taką dobrej jakości o sprawdzonym składzie. Niezwykle istotne jest również zadbanie o prawidłową higienę. Sierść owczarka australijskiego należy szczotkować każdego dnia. Pozwala to na usunięcie zebranego brudu i tworzących się kołtunów. Kontrolę uszu, uzębienia, łap i pazurów zaleca się przeprowadzać raz w tygodniu. W razie potrzeby konieczne jest zastosowanie odpowiednich zabiegów polegających na czyszczeniu lub skracaniu. Zagwarantuje to utrzymaniu zwierzaka w dobrym zdrowiu i samopoczuciu.

Owczarek australijski to rasa stosunkowo wymagająca, niełatwa w prowadzeniu. Jednak przy dobrym podejściu i zaspokojeniu wszystkich jego potrzeb zwierzak będzie wspaniałym przyjacielem. Należy pamiętać, że jest to przede wszystkim stworzenie, któremu trzeba poświęcić wiele czasu i zapewnić dostęp do stałej, najlepiej wspólnej aktywności fizycznej. Nie nadaje się dla osób zapracowanych i ludzi, w których życiu uprawianie sportu nie stanowi stałego elementu codzienności. Osoby aktywne, gotowe poświęcić wiele czasu swojemu czworonogowi, jednak nie posiadające zbyt dużego doświadczenia w hodowli psów mogą nawiązać współpracę z psim behawiorystą.