Właściciele psów, którzy borykają się z niepożądanymi zachowaniami swoich podopiecznych mają nie lada problem z wybraniem skutecznych metod radzenia sobie z tymi zachowaniami. Nie dość, że na rynku jest coraz więcej psich specjalistów, czy dostępnych publikacji, to jeszcze w telewizji nadawane są programy, w których dowiadujemy się jak mamy postępować, aby zniwelować problematyczne zachowanie. Co więcej, coraz częściej spotykam się z krytyką tak zwanych metod tradycyjnych szkolenia psów. Nic więc dziwnego, że opiekunowie mogą czuć się zagubieni. Z jednej strony chcieliby znaleźć złoty środek, który sprawi, że jak za dotknięciem magicznej różdżki pies zacznie się zachowywać jak sobie tego życzymy, z drugiej zależy im na dobrostanie swoich czworonożnych przyjaciół.
Źródło: Shutterstock
Opisane w pierwszej części artykułu potrzeby są jednymi z głównych i uniwersalnych pozycji w psim drzewie potrzeb. Poza nimi występują także potrzeby, które mogą być inne w zależności od tak zwanego typu rasy. Inaczej niż w dzisiejszych czasach, w przeszłości psy były głównie wykorzystywane użytkowo i pod tym kątem były hodowane. Wynikiem tego było powstanie ras, których zachowania różniły się w zależności od funkcji do jakich były przypisane. I tak na przykład zadaniem retriverów było przynoszenie ustrzelonych kaczek z wody. Teriery natomiast były wykorzystywane do polowania na lisy i borsuki, a więc na zwierzęta żyjące w ziemi. Ich zadaniem było gonienie tych stworzeń, wchodzenie do nor i szczekanie, aby myśliwy mógł wykopać ofiarę z nory. Tak więc szczekanie i kopanie, które dzisiaj są dla nas zachowaniami niepożądanymi, kiedyś były zachowaniami, za które szczególnie docenialiśmy teriery.
Warto dowiedzieć się jak najwięcej na temat rasy naszego psa, aby lepiej zrozumieć jego potrzeby. Dla retriverów prawdziwą frajdą jest aportowanie, natomiast dla terierów kopanie. Oczywiście nie oznacza to, że mamy akceptować głośne szczekanie naszego teriera, jednak zamiast karać go za to zachowanie lepiej dać mu zadanie uniemożliwiające wykonywanie tej czynności (np. dać mu coś do gryzienia).
Inną częstą przyczyną niepożądanych zachowań jest lęk. Demolka jaką pies wyrządza po naszym wyjściu może być spowodowana tzw. lękiem separacyjnym. Pies, próbując sobie poradzić z ciężką sytuacją jaką jest pozostawienie go w pustym mieszkaniu, podejmuje działania, aby się z niej uwolnić lub jeśli nie jest to możliwe stara się zrobić cokolwiek co chodź trochę go uspokoi. Tak więc może na początku wyć donośnie, drapać w drzwi czy futryny okienne. Gdy to nie daje żadnego rezultatu zaczyna wywlekać rzeczy właścicieli i drzeć je na strzępy (gryzienie i rzucie ma działanie uspokajające). Oczywiście nie jest to jedyne wytłumaczenie dla takiego zachowania. Robienie w domu demolki może być także podyktowane zwykłą nudą. Zapewnienie psu jakiegoś zajęcia (np. zostawienie zabawki kong, o której wspomniałam wcześniej) podczas naszej nieobecności może nam pomóc rozwiązać problem.
Drugim częstym zachowaniem, które ma podłoże lękowe jest agresja skierowana do innych psów i ludzi. Jeśli pies obawia się jakiegoś obiektu, który się do niego zbliża będzie starał się w jakiś sposób go zatrzymać. Jeśli, na przykład, warknie na psa czy człowieka, ten automatycznie się cofnie. Pies od razu to powiąże i przy następnej okazji na pewno powtórzy zachowanie, które było skuteczne. Poza tym samo zachowanie agresywne przynosi uczucie ulgi, które następuje zaraz po nim. Im więcej takich udanych prób tym silniej i częściej pies będzie sięgać po tę metodę. W takiej sytuacji najgorsze, co możemy zrobić to karać psa za takie zachowanie, ponieważ wzmoże to jedynie skojarzenie tego obiektu z negatywnymi emocjami, a co więcej może skrócić łańcuch zachowań. Pies nie zrozumie, że jest karany za agresywne zachowanie, a jedynie za warczenie, w tej sytuacji następnym razem może od razu ugryźć, pomijając zachowanie, za które został skarcony. W takim przypadku powinniśmy zacząć od zmiany skojarzenia tego obiektu z emocjami pozytywnymi zamiast negatywnymi. Jest to długa praca, ale gdy jest konsekwentnie przeprowadzana pomoże zarówno nam jak i naszemu podopiecznemu.
Często właściciele psów zapominają także o możliwych innych przyczynach niepożądanych zachowań takich jak problemy zdrowotne czy chroniczny stres. Agresja może być spowodowana na przykład obawą zwierzęcia przed dotknięciem przez właściciela bolącego miejsca. Czy nawet przez pchły. Nie należy tego lekceważyć i zawsze jest dobrze zasięgnąć porady lekarza weterynarii. Czasami może się zdarzyć, że emocje przeżywane przez psa są tak duże, że poza normalnym treningiem trzeba będzie sięgnąć po farmakoterapię.
Podsumowując, powodów, które stoją za zachowaniami niepożądanymi jest wiele. Tak jak wspomniałam wcześniej, łączy się na nie wiele czynników. W związku z tym, nie można do każdej sytuacji stosować jednego i tego samego podejścia nie znając źródła problematycznego zachowania. Czasami okazuje się, że wystarczy zmienić jedną rzecz, aby poradzić sobie z trudną sytuacją. Innym razem należy zastosować wiele różnych czynników. Czasami niezbędne okazuje się zasięgniecie porady specjalisty. Obecnie na rynku jest wielu behawiorystów. Przed wybraniem odpowiedniego dobrze jest sprawdzić jego referencję. Najlepiej gdy mamy możliwość porozmawiania z jego klientami. Dobry specjalista przed wybraniem metod radzenia sobie z niepożądanym zachowaniem powinien dokładnie poznać sytuację psa, a więc przeprowadzić wywiad. Gdy trafimy na specjalistę, który po jednym zerknięciu na naszego pupila wyda diagnozę musimy być czujni, ponieważ metody zaproponowane przez niego mogą jedynie zniwelować zachowanie, nie rozwiązując jednak problemu.
Na koniec chciałam zaproponować kilka tytułów, które wierzę, że pomogą właścicielom lepiej zrozumieć swoich czworonożnych przyjaciół.
1. Linda P. Case, „Pies. Zachowanie, żywienie i zdrowie” - książka ta stanowi kompendium wiedzy na temat psów. Znajdziemy w niej zarówno informacje na temat pochodzenia psów, opis typów ras, częstych problemach behawioralnych, metodach szkoleniowych jak i zasadach żywienia oraz dbania o zdrowie naszych pupili.
2. Jacek Gałuszka, „Aria, nie! Skuteczne rozwiązywanie problemów”, „Aria, równaj! Skuteczna nauka chodzenia na luźnej smyczy”, „Aria, do mnie! Skuteczna nauka przywołania” - jest to seria krótkich książek, behawiorysty i instruktora szkolenia psów z kilkunastoletnim doświadczeniem. Książki te zawierają wiele praktycznych porad, które podpowiedzą nam jak radzić sobie z wieloma często występującymi trudnościami, jednocześnie budując więź z naszymi podopiecznymi. Każdy opiekun znajdzie tu coś dla siebie. Poza książkami autor posiada swój kanał na youtube, a więc opisane przez niego metody można zobaczyć w praktyce.
3. Turid Rugaas „Sygnały uspokajające. Jak psy unikają konfliktów” - w książce opisanych jest 29 najczęściej występujących sygnałów, jakie psy wysyłają do otoczenia w celu zakomunikowania pokojowego nastawienia lub poinformowania, że sytuacja, w której się znalazły sprawia, że czują się niekomfortowo. Kupisz tutaj w cenie 29,90 zł.
4. Nicole Wilde „Mój pies się nie boi. Jak pomóc psu pokonać jego lęki” - tak jak wspomniałam wcześniej, wiele niepożądanych zachowań spowodowanych jest lękiem. W książce tej autorka opisuje zarówno czynniki, które sprzyjają powstawaniu reakcji lękowych jak i sposoby radzenia sobie z tymi sytuacjami.
5. James O'Heare „Zachowania agresywne u psów. Analiza przypadków, zapobieganie i terapia behawioralna” - książka w sposób bardzo profesjonalny i wyczerpujący opisuje zarówno źródła zachowań agresywnych jak i sposoby ich niwelowania. Pozycja ta polecana jest zarówno behawiorystom, szkoleniowcom, lekarzom weterynarii jak również właścicielom agresywnych psów.
6. Alexandra Horowitz „Oczami psa. Co psy wiedzą, myślą i czują” - autorka w dość zabawny i prosty sposób opisuje świat widziany oczami psa. W książce opisuje psie zmysły oraz to jakie to ma przełożenie na ich codzienne życie.
7. Stanley Coren „Tajemnice psiego umysłu” - autor podobnie jak Alexandra Horowitz porusza temat psich zmysłów jednak poza tym pisze o rozwoju psów zarówno tym emocjonalnym jak i umiejętności, wpływu typu rasy na zachowanie psów, odczuwaniu bólu oraz różnicach osobowościowych u psów.
8. Temple Grandin, Catherine Johnson „Zrozumieć zwierzęta” - książka ta wprawdzie, porusza temat nie tylko psów, ale także innych zwierząt, w tym tych wykorzystywanych w hodowli przemysłowej, jednak jest warta zwrócenia uwagi ponieważ autorka nie dość, że jest doktorem zoologii to jest osobą dotkniętą autyzmem. Ze względu na swoją chorobę zdaje się lepiej niż, inni ludzie, rozumieć zachowania zwierząt.
Nie czytałeś I części artykułu? Kliknij tu.
