Giardioza

Pierwotniak ten osiąga rozmiary 10-20 mikrometrów. Zasiedla jelito cienkie, a z kałem wydostają się cysty. Te trafiają do nowych żywicieli drogą pokarmową, najczęściej wraz ze skażoną wodą. Cysty te wydostają się okresowo w różnych ilościach poczynając od około 6 dnia po zarażeniu i charakteryzuje je niezwykła oporność na warunki środowiska. W odpowiednich warunkach przetrwać one mogą nawet kilka tygodni i stanowią zagrożenie zarówno dla nas, jak i naszych podopiecznych.

Psy i koty zarażają się najczęściej spożywając wodę wraz z cystami. Źródłem zakażenia może być woda z kałuży, jezioro, czy strumień. W nich cysty odnajdują idealne warunki do przetrwania, a trafiają tam wraz z kałem zwierząt i ludzi zakażonych. Istotnym czynnikiem są zwierzęta dzikie, jak bobry czy dzikie gryzonie. 

Objawy występują tylko u około 10% zarażonych osobników, pozostałe zwierzęta stają się nosicielami, tj. rozsiewają cysty, nie wykazując przy tym objawów klinicznych. Do najczęściej zauważanych niepokojących symptomów należą długotrwałe biegunki, czasem ze śluzem lub z krwią, bóle brzucha, wymioty, spadek wagi, odwodnienie czy zmiany na skórze. Podobny przebieg ma choroba także u ludzi. Daje ona liczne niespecyficzne objawy zarówno ze strony przewodu pokarmowego, jak i całego organizmu.

Rozpoznanie opiera się na badaniu kału. Jest ono jednak utrudnione ze względu na nieregularne wydalanie cyst z organizmu. W danej próbce kału może najzwyczajniej nie być akurat cyst. Istotne więc, że do badania wysyła się próbki z trzech wypróżnień, najlepiej z różnych dni i różnych pór dnia. Ważne także, by laboratorium wiedziało, iż szukać ma właśnie cyst Giardii. Tradycyjne badanie parazytologiczne wykonuje się tzw. metodą flotacji, czyli zawiesza się próbkę kału w nasyconym roztworze soli, co powoduje zebranie się na górze jaj i cyst, które można zebrać i rozpoznać pod mikroskopem. Jednak tak stężony roztwór niszczy cysty Giardii i można ich w takim badaniu nie znaleźć. Do ich szukania wykorzystuje się inne metody.

W lecznicach dostępne są także szybkie testy płytkowe. Ich zadaniem jest rozpoznanie specjalnego białka, które powstaje w trakcie tworzenia się cyst Giardii. Do badania wystarczy jedna próbka kału, a test cechuje wysoka skuteczność i szybki wynik.

Leczenie opiera się na podawaniu najczęściej fenbendazolu lub metronidazolu przez 3 do 5 dni. Ze względu na szerokie zastosowanie metronidazolu Giardia zaczyna jednak wykazywać na niego czasem oporność. Co ważne, leczeniu podlegać powinni wszyscy domownicy. Bezwzględnie leki otrzymać powinny wszystkie zwierzęta. Jeśli zaś chodzi o ludzi to 2 z 7 znanych genotypów Giardii jest wspólnych dla nas oraz psów i kotów. Należy więc zbadać osoby przebywające razem ze zwierzęciem i w przypadku stwierdzenia zakażenia u choćby jednego domownika, przeprowadzić leczenie u wszystkich.

Profilaktyka opiera się przede wszystkim na odpowiedniej higienie. Warto zaznaczyć, że rutynowo podawane jednorazowe odrobaczenie nie likwiduje zakażenia. Należałoby więc raz na jakiś czas zbadać kał naszych pupili i wiedzieć, na co konkretnie należy nakierować leczenie. Zachować należy odpowiednie środki higieny osobistej, a także unikać źródeł nieznanej wody. Szczególną uwagę zwrócić trzeba na dzieci. Mycie rąk po zabawie w ziemi, po głaskaniu psa czy kota to absolutna podstawa!

Cysty odporne są na działanie m.in. chlorowych środków do dezynfekcji. Istotnym jest więc używanie odpowiednich preparatów bójczych do czyszczenia kuwet i innych miejsc, w których zarażeni pupile mogą zostawiać swoje nieczystości, jak np. piaskownice. Preparaty takie dostępne są w dobrych sklepach zoologicznych. Niezbędne jest, by zawierały odpowiednie związki, które są w stanie zwalczyć niezwykle oporne cysty Giardii. Dezynfekcja taka przeprowadzana musi być regularnie i z zachowaniem odpowiedniej higieny, zwłaszcza, gdy w domu znajdują się małe dzieci.