Proces udomawianie psa i kota przebiegał zupełnie odmiennie. Wiele osób wymienia różne daty, od kiedy psy czy koty zaczęły prowadzić wspólne życie z człowiekiem. Według niektórych wersji jest to kilkanaście tysięcy lat temu dla psa. Żyjąc tak długo z psem mamy często tendencję do antropomorfizacji zachowań psa.
Źródło: pixabay.com
Oznacza to, że często psu przypisujemy ludzkie motywacje czy potrzeby. Również często wydaje nam się, że tworzymy z psem stado i rządzą nim jakieś reguły wspólne dla różnych gatunków.
Tymczasem musimy pamiętać, iż każdy gatunek posiada odmienny zestaw zachowań naturalnych dla swego gatunku. Aby wytłumaczyć zachowania i określać, co jest naturalne, a co tylko pożądane przez nas, powinniśmy zacząć od analizy tego wzorca. Wzorzec dla ludzi, psów, kotów czy innych zwierząt są zupełnie inne.
Etogram psa
Etogram psa powstał jako wynik wieloletnich obserwacji wielu naukowców. Etogram opisuje wszystkie potrzeby i zachowania psa w jego naturalnym środowisku. Dodatkowo ważne jest, iż etogram może się nieznacznie różnić dla różnych ras np. na poziomie łańcucha łowieckiego. Dlatego zawsze przydaje się pomoc profesjonalisty, jeśli chcemy zinterpretować potrzeby naszego psa.
Zachowania psa wynikające z etogramu
Do zachowań wynikających z wzorca dla wszystkich psów można zaliczyć (ilość godzin na dobę):
Do w/w zachowań dochodzą jeszcze zachowania obronne, afiliacyjne, uspokajające, seksualne, ostrzegawcze, demonstracyjne. Gama takich zachowań powinna wystąpić po to, aby pies znajdował się w stanie dobrostanu.
W zależności od rasy potrzeby mogą być realizowane w różnym zakresie, jak również może być tak, iż każdego dnia będzie to inna ilość godzin. Wzorzec powinien nam przypomnieć o ważnej zasadzie, jaką jest zachowanie równowagi między odpoczynkiem a aktywnościami. Ważne są również różne typy aktywności, które realizuje pies, zarówno fizyczne, jak i intelektualne. W przypadku braku zachowania równowagi oraz braku możliwości realizacji różnorodnych zachowań wynikających z etogramu mogą się pojawiać różne problemy behawioralne.
Zachowanie anormalne
Zachowaniem anormalnym będzie każde zachowanie, które nie będzie zgodne ze wzorcem. Będą to też zachowania zgodne ze wzorcem, ale takie, które nie występują z odpowiednią częstotliwością, czy też ich czas trwania odbiega od wzorca, lub okoliczności ich wystąpienia będą inne.
Zachowania niepożądane
Istnieją również zachowania, które są niepożądane przez właścicieli psów. Mogą one być powiązane z etogramem psa, tzn. wynikać z niego, ale mogą być niewłaściwie ukierunkowane. Przykładem może być potrzeba żucia i gryzienia, kiedy pies gryzie różne przedmioty należące do właściciela. Podstawą terapii jest analiza przyczyn takiego ukierunkowania zachowania w kontekście całokształtu zachowania danego psa.
Brak możliwości realizacji zachowań wynikających z etogramu psa, czy też brak zapewnienia realizacji jego podstawowych potrzeb również może prowadzić do zachowań niepożądanych, jak np. agresja w stosunku do ludzi czy zwierząt.
Podobnie brak zapewnienia tzw. pięciu wolności niezbędnych do dobrostanu psa może spowodować wiele problemów zdrowotnych czy behawioralnych.
Dobrostan psa
Dobrostan zwierząt jest zapewniony, jeśli dobrze się czują, są zdrowe i nie cierpią. Są wtedy spełnione warunki te noszą nazwę „pięciu wolności” i zawarte są w Kodeksie Dobrostanu Zwierząt, który został opracowany przez angielskich specjalistów z Rady Dobrostanu Zwierząt (Farm Animals Welfare Council). Te wolności to:
- wolność od głodu i pragnienia
- wolność od niewygody i dyskomfortu
- wolność od bólu i chorób
- wolność od lęku i stresu
- wolność do wyrażania naturalnego zachowania
Naszym celem powinno być, abyśmy starali się, jak najbardziej wpływać pozytywnie na dobrostan zwierząt. Są to istoty czujące i mające wzorce zachowań – powinniśmy umożliwić ich realizację i respektować ich odmienność. Wówczas prawdopodobne jest, iż nie doświadczymy sytuacji tzw. problemów behawioralnych zwierząt i nasze wspólne życie będzie dawało satysfakcję obydwu stronom.
Bożena Wróblewska
Hodowca psów, psycholog, udziela porad z różnych obszarów właścicielom zwierząt – specjalizuje się w psychologii zachowań, doborze psa do profilu właściciela oraz diecie psa. Właściciel marki karm bezzbożowych super premium My Lovely Dog, prowadzi sklep z akcesoriami i karmą niezbędną dla każdego właściciela www.mylovelydog.pl
