Decyzja o posiadaniu psa powinna być starannie przemyślana. Zwierzę, którego stajemy się opiekunem dostarczy nam wiele radości, uśmiechu i pozytywnych wrażeń. Należy jednak pamiętać, że od tej pory jesteśmy również odpowiedzialni za jego zdrowie, a czasem i życie.
Źródło: Designed by Freepik
Dlatego świadomy opiekun obserwuje zachowanie i wygląd swego pupila, aby móc w porę zareagować na ewentualne nieprawidłowości. Psy, podobnie jak ludzie zapadają na różne choroby, ale szybka interwencja często prowadzi do całkowitego wyleczenia.
Jednym z najważniejszych obowiązków psiego opiekuna jest dbanie o jego dobry stan zdrowia. Części chorób można zapobiegać stosując szczepienia np. wścieklizna, jednak wielu schorzeń nie jesteśmy w stanie przewidzieć ani ochronić przed nimi naszego psa.
Do najbardziej podstępnych chorób należą nowotwory. Szacuje się, że około 20% wszystkich chorób nowotworowych u psów stanowią chłoniaki, które zalicza się do chorób układu krwiotwórczego.
Przyczyny występowania chłoniaków nie są do końca jednoznaczne. Można raczej mówić o pewnych predyspozycjach i czynnikach ryzyka, które "sprzyjają" rozwojowi choroby. Wśród przyczyn wymienia się zatem:
- uwarunkowania genetyczne
- leki immunosupresyjne, które obniżają odporność organizmu (stosowane np. w dermatologii weterynaryjnej)
- czynniki chemiczne np. pestycydy
- przewlekłe stany zapalne.
Do czynników ryzyka zalicza się także wiek psa (6-7 lat) oraz przynależność do danej rasy. Psy większych ras (rottweiler, bokser, golden retriever) częściej zapadają na chłoniaka.
Chłoniak może objąć różne narządy organizmu psa, dlatego wprowadzono podział tego nowotworu ze względu na umiejscowienie. Najczęściej spotyka się postać wieloogniskową (stanowi około 80% wszystkich przypadków), rzadziej śródpiersiową, pokarmową, nerkową, skórną, układu nerwowego czy oczną.
Wczesnym objawem choroby jest powiększenie węzłów chłonnych, które przypadkowo wykrywa opiekun podczas zabawy lub weterynarz na kontrolnej wizycie. Ponadto objawy kliniczne mają związek z postacią chłoniaka i są związane z narządami objętymi procesem chorobowym. Postać wieloogniskowa charakteryzuje się powiększeniem węzłów chłonnych brzusznych i/lub piersiowych. Często zajęte są wątroba, śledziona, szpik kostny. U psa można zaobserwować pogorszenie stanu ogólnego, wymioty i/lub biegunkę, które prowadzą do spadku masy ciała, gorączkę, duszności.
Postać śródpiersiowa wiąże się głównie z upośledzeniem funkcji oddechowych, w badaniu osłuchowym weterynarz stwierdza stłumienie tonów serowych i szmerów oddechowych. Zwierzę jest osłabione, przygnębione, cierpi na brak apetytu.
Postać pokarmowa chłoniaka lokalizuje się głównie w jelitach, czasem nacieka ściany żołądka. Wymioty czy biegunka, które towarzyszą chorobie nie są objawem charakterystycznym. Niepokój powinny wzbudzić smoliste bądź krwawe stolce oraz wyczuwalne w dotyku guzy w obrębie jamy brzusznej. Ta postać choroby stwarza niebezpieczeństwo niedrożności jelita, a nawet perforacji, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia czworonoga.
Chłoniak układu nerwowego ma niezwykle dynamiczny przebieg, a objawy kliniczne uzależnione są od lokalizacji zmian w ośrodkowym układzie nerwowym. Chorobie towarzyszą drgawki, brak koordynacji ruchowej, upośledzenie słuchu i wzroku.
Postać oczna prowadzi do zmian w obrębie struktur anatomicznych oka (tęczówka, siatkówka, nerw wzrokowy). Objawem charakterystycznym będą więc krwawienia śródgałkowe i upośledzenie widzenia.
Klasyfikacja chłoniaków pomaga w ocenie stopnia zaawansowania choroby oraz sugeruje wybór metody leczenia. Jednak na rodzaj wybranej terapii wpływają indywidualne czynniki, zawsze dobiera się ją dla konkretnego psa.
Na podstawie objawów trudno jednoznacznie oprzeć diagnozę, a tym bardziej rozważać leczenie. Dlatego do prawidłowego rozpoznania wykonuje się badania dodatkowe: badanie krwi i moczu, badania cytologiczne i histopatologiczne tkanek i szpiku kostnego, RTG, USG. Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny pomagają w rozpoznaniu i ocenie chłoniaków układu nerwowego.
Rokowanie zależy w głównej mierze od stopnia zaawansowania i lokalizacji nowotworu oraz wieku psa. Około 10% przypadków chłoniaka u psów udaje się całkowicie wyleczyć. Najczęściej jednak udaje się uzyskać czasową remisję, która może zatrzymać chorobę nawet na kilka lat. Ponowna terapia onkologiczna (po okresie remisji) kończy się wycofaniem choroby w 40 - 80% przypadków.
Warto zaznaczyć, że przy chłoniakach o dużej złośliwości psy poddawane leczeniu onkologicznemu przeżywają średnio 12 miesięcy, choć często jest to nawet kilka lat. Jednocześnie psy, u których nie podjęto leczenia (przy takim samym stopniu złośliwości nowotworu) żyją od 1 do 2 miesięcy.
W schemacie leczenia należy uwzględnić nie tylko rodzaj i stopień zaawansowania chłoniaka czy wiek psa, równie ważna jest obecność chorób współistniejących u zwierzęcia, oczekiwania opiekunów i ich możliwości (głównie finansowe).
W leczeniu chłoniaków u psów wybiera się najczęściej jedną z dostępnych metod. Pierwszą jest leczenie paliatywne, które ma na celu poprawienie komfortu życia psa i złagodzenie objawów. Taka terapia opiera się na podawaniu sterydów i wydłuża życie o około 3 miesiące. Druga metoda to typowe leczenie onkologiczne obejmujące głównie chemioterapię, czasem połączone z radioterapią lub zabiegiem chirurgicznym.
Obiecującą metodą w onkologicznym leczeniu weterynaryjnym jest immunoterapia, jednak obecnie stosowana w skojarzeniu z chemioterapią.
Rozpoznanie choroby nowotworowej u psa nie musi oznaczać końca jego życia. Część schorzeń można z powodzeniem leczyć, a skutki uboczne chemioterapii u zwierząt występują bardzo rzadko i najczęściej tylko na początku leczenia. Jednak decyzję o ewentualnym leczeniu (bądź zaniechaniu) musimy podjąć stawiając na pierwszym miejscu dobro naszego pupila. To właśnie on jest w tym momencie najważniejszy, a my, niezależnie od dokonanego sposobu leczenia powinniśmy mu towarzyszyć.
